1
دانش آموخته کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ای، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
2
استاد گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده
حضور جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و اسرائیل به‌عنوان سه قدرت اصلی و منطقه‌ای غرب آسیا در تحولات قفقاز جنوبی به‌طور‌مشخص جنگ‌های قره‌باغ 2020 و 2023 که منافع هر سه کشور تحت تاثیر آن بوده است، این امکان را پیش می‌کشد که نتایج تحولات جنوب قفقاز بر معادلات آنها در غرب آسیا تاثیر بگذارد. این امر در حالی تقویت می‌شود که نقش ایالات متحده آمریکا در غرب آسیا کم‌رنگ شده و قدرت‌های منطقه‌ای غرب آسیا فرصت رقابت بیشتر برای تسلط بر منطقه را داشته‌اند. از‌این‌رو سوال اصلی پژوهش این است که جنگ‌های قره‌باغ 2020 و 2023 در قفقاز جنوبی چگونه بر معادلات غرب آسیا تاثیر گذاشته است؟ در جواب این فرضیه مطرح می‌شود که سرریز تحولات قفقاز جنوبی در قالب همگرایی، ایجاد موازنه تهدید بازیگران و همچنین تشدید رقابت‌های ایران با ترکیه و اسرائیل در عراق ظهور کرده است. این نوشتار با استفاده از مفاهیم موازنه قدرت، موازنه تهدید و همگرایی و روش تحلیل داده‌ها به‌صورت توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. داده‌های پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده است. یافته‌های پژوهش با تایید فرضیه نشان داد که آذربایجان و اقلیم کردستان روابط همگرایی اتخاذ کرده و به نظر می‌رسد موازنه تهدیدی علیه درک تهدید از ایران ایجاد کرده‌اند که در این راستا ترکیه و اسرائیل به عنوان کاتالیزور عمل کرده‌اند. علاوه‌بر آن افزایش تهدید از جانب ترکیه، پ.ک.ک و گروه‌های مقاومت مردمی عراق را به یکدیگر نزدیک کرده و موازنه تهدیدی را علیه احساس تهدید مشترک از جانب ترکیه در مجاورت آنها رقم زده است.
)