نقش عوامل امنیتی در تهاجمی شدن سیاست‌خارجی عربستان‌ در قبال ایران (با تأکید بر دوره زمانی 2001 تا 2017 )

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 استاد تمام‌وقت دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و استاد مدعو گروه روابط بین الملل، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد

چکیده

بررسی بیش از دو دهه اختلافات میان عربستان‌سعودی و جمهوری‌اسلامی‌ایران نشان می‌دهد که این تنش‌ها به شکل فزاینده‌ای صبغه امنیتی پیدا کرده است. مسأله کلی مقاله حاضر آن است که نشان دهد برغم حمایت گسترده جامعه بین‌المللی از عربستان در ابعاد نظامی و امنیتی، افزایش قدرت عملیاتی ایران در منطقه، مشخصاً از سال 2001 به بعد، موجب گردید تا ریاض به تدریج اقدامات و رویکردهای تهاجمی‌تری را برای تضعیف توان تهران و متوقف کردن نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران در دستور کار قرار دهد که این امر به افزایش نا امنی در خاورمیانه انجامید. در پاسخ به این سوال اصلی که« تهدیدات امنیتی، چه تأثیری در تهاجمی شدن سیاست‌خارجی عربستان‌سعودی علیه جمهوری‌اسلامی‌ایران داشته است؟» نوشتار حاضر به آزمون این فرضیه پرداخته است که«تهدید محور بودن سیاست‌خارجی عربستان‌سعودی، به افزایش اقدامات تهاجمی، بحران‌آفرینی و امنیتی‌سازی این کشور از رفتارهای جمهوری‌اسلامی‌ایران، انجامیده است.» روش به کار گرفته شده در این مقاله کیفی است و بر همین اساس؛ علل، فرآیندها و پیامدهای امنیتی شدن مناسبات عربستان با ایران مورد بررسی قرار گرفته است. نظریه به کار گرفته شده در پژوهش برای تبیین رفتارهای عربستان، رئالیسم تهاجمی می‌باشد. هدف مقاله این بوده که نشان دهد سیاست‌خارجی تهاجمی ریاض در منطقه، صرفاً یک عکس‌العمل تدافعی و واکنشی در قبال تهدیدات ادعایی تهران علیه منافع ریاض در منطقه نبوده است.

کلیدواژه‌ها