معرفی فردپیداشناسی سیاسی خاورمیانه با بازنگری در شاه‌گزاره سنت/تجدد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشگاه الزهرا

چکیده

به‌ طور کلی رده‌بندی ایده‌های سیاسی و تقابل‌جویی جریان‌های ایده‌پرداز خاورمیانه در سه رده مشهور سنت‌گرا، تجددگرا و اصلاح‌گرا، بر شاه‌گزاره جدال سنت/تجدد یا قدیم/جدید بنا نهاده شد. این شاه‌گزاره و رده‌بندی متکی بر آن جایگاه استواری در پژوهش‌های خاورمیانه پیدا کرده و تقریبا هیچ‌گاه در بوته نقادی بنیادین و البته درون‌ ماندگار قرار نگرفته‌اند. تحولات موسوم به بهار عربی از یک ‌سو و آینده بیش از پیش پیچیده خاورمیانه در پرتو امواج نسل چهارم فناوری، بازنگری در این گزاره و تغییر آن را ضروری کرده است. اتکا به این رده‌بندی، درک تحولات مهم فکری ـ سیاسی خاورمیانه امروز و آینده را نحیف می‌کند و بازنگری در آن می‌تواند در مجموع توان تحلیلی رشته مطالعات سیاسی خاورمیانه را افزایش دهد. پرسش اصلی این است که بازنگری در گزاره سنت/تجدد چه پیامدهایی برای مطالعات سیاسی خاورمیانه دارد؟ هدف اصلی مقاله چالش با شاه‌گزاره سنت/تجدد و تدارک مقدمات نظری تأسیس فردپیداشناسی سیاسی خاورمیانه است. برای دستیابی به این هدف از نظریه تفرد ژیلبر سیموندون و روش تکوین‌شناسی خاص او استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها