نقش مناطق پیرامونی در تداوم منازعه افغانستان

نجفی, اسمعیل; موسوی شفایی, مسعود; گل محمدی, ولی; حسین زاده, ,وحید

نقش مناطق پیرامونی در تداوم منازعه افغانستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری گروه روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار گروه روابط بین الملل دانشگاه تربیت مدرس

³ The Faculty of Humanities, Department of International Relations, Tarbiat Modares University

⁴ عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله به دنبال فهم نظام‌مند تداوم منازعه و بی‌ثباتی در افغانستان است. دولت افغانستان در نیم‌قرن اخیر همواره درگیر منازعه و بی‌ثباتی بوده است. در طول 50 سال اخیر سه کودتا و 6 بار سقوط نظام سیاسی در افغانستان اتفاق افتاده است. موقعیت افغانستان بین سه منطقه‌ی جنوب آسیا، خاورمیانه و آسیای مرکزی نقشی تعیین کننده در تداوم منازعه این کشور دارد. از منظر نظریه مجموعه امنیت منطقه‌ای به موقعیت افغانستان دولت عایق گفته مشود. دولتی که جزء سیستم‌های امنیت مناطق پیرامونی نیست و از پویش‌های مناطق هم‌جوار آسیب‌پذیر است. پرسش پژوهش این است که مناطق پیرامونی افغانستان چگونه در تداوم منازعه این کشور تأثیرگذارند؟ در پاسخ به چگونگی نقش مناطق پیرامونی افغانستان در تداوم منازعه این کشور فرضیه پژوهش این است که افغانستان به‌مثابه‌ی دولت عایق متعلق به مجموعه‌های امنیتی منطقه‌ای پیرامونی خود (جنوب آسیا، آسیای مرکزی و خاورمیانه) نیست. واقع‌شدن افغانستان در این جایگاه باعث ضعف هم سرنوشتی بین افغانستان و مناطق فوق شده است و درنتیجه به محلی برای سرریز منازعات مناطق پیرامونی و تداوم منازعه تبدیل‌شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد رقابت بین هند و پاکستان از منطقه‌ی جنوب آسیا، رقاب بین ایران و عربستان و سرازیر شدن اعضای گروه‌های غیردولتی مانند داعش از منطقه‌ی خاورمیانه و سرازیر شدن گروه‌های بنیادگرای اسلامی مانند جنبش اسلامی ازبکستان و انصار الله تاجیکستان و مسئله انتقال انرژی از منطقه‌ی آسیای مرکزی نقش اساسی در تداوم منازعه افغانستان دارند. این پژوهش با روش کیفی و با استفاده از منابع اسنادی-کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است.

کلیدواژه‌ها