کاندیدای دکترای علوم سیاسی، دانشگاه تهران. تهران. ایران
چکیده
دولت سنتی ایران در اواخر دوره قاجاریه دچار زوال و انحطاط گردید و امکان استمرار آن وجود نداشت. پس از آن نهاد دولت طی ادوار تاریخی مختلف تحول نمود و این فرایند تا دوره جمهوری اسلامی تداوم یافت. پرسش اصلی در مقاله حاضر این است که بنیانهای نهادی دولت در جمهوری اسلامی کدام است؟ فرضیه ما بر مبنای رویکرد نهادگرایی تاریخی این است که بنیانهای نهادی دولت در ایران امروز متاثر از میراث نهادی دولت سنتی، تحول نهادی دولت در مقطع سرنوشتساز انقلاب مشروطه، وابستگی به مسیر نفت از دوره پهلوی و تحول نهادی دولت در مقطع سرنوشتساز انقلاب 1357 است. از این رو دولت در ایران پس از انقلاب اجزای مختلفی از دولت سنتی، دولت مشروطه و دولت اسلامی را در خود ترکیب نموده است. این عناصر که در ترکیبی ناسازگار با یکدیگر قرار گرفته‌اند دارای بنیانهای معرفتی و ریشههای تاریخی متفاوتی بوده و به همین دلیل ساخت درونی دولت را دچار تعارض نموده‌اند. در این پژوهش جهت تبیین ماهیت منحصربهفرد دولت در جمهوری اسلامی به صورتبندی تئوریک جدید با عنوان «دولت مانتیکوری» پرداختهایم. بر این مبنا فهم منطق درونی دولت، چگونگی شکلگیری و استمرار سیاستهای کلان در حوزههای مختلف و در نتیجه آسیبشناسی حکمرانی در جمهوری اسلامی، مستلزم فهم ماهیت مانتیکوری دولت، میراث نهادی و ریشههای تاریخی آن میباشد.
)