چشم‌انداز صلح و امنیت در افغانستان (پیشنهادهایی برای درک روندها و تحولات افغانستان وراه برون‌رفت از بحران‌ها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

بیر گروه افپاک و پژوهشگر مهمان مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه. تهران. ایران.

چکیده

رخدادهای جاری در افغانستان که دهه­ها به شکل چرخه­های متناوب بحران سر بر می­آورد، بیانگر «مشکلی» است که تا کنون به­صورت «مسئله» مورد نظر قرار نگرفته است. چرخه­ای که در آن مشکل ابتدا به دغدغه، که بیشتر به­صورت یک احساس مبهم یا تصویری ذهنی از یک پدیده است، تبدیل شده و سپس به­صورت مسئله­ای مشخص صورتبندی شود. چنانکه در دو دهه گذشته به­طور متناوب شاهد بروز مشکلات، بحران­ها و شورش­هایی در این کشور بوده­ایم. اغلب این بحران­ها در نتیجه، فقدان نگرش راهبردی در فرایندهای تصمیم­گیری، سیاستگذاری دولت­ها، دخالت خارجی، جنگ داخلی بوده است که موجب شده مشکلات موجود لاینحل و به­صورت متداخل برهم بار شوند و تبدیل به معضل شوند. در میانه بحران دائمی و بازگشت مستمر چرخه خشونت موجب می­شود که ثبات سیاسی، اجتماعی، برنامه­ریزی هدفمند و امکان پیش­بینی­پذیری آینده سیاسی افغانستان امری غیرممکن به نظر برسد. با روی کار آمدن طالبان و گذشت بیش از یک سال تسلط بر افغانستان، ساختار سیاسی این کشور همچنان با مجموعه‌ای از درگیری‌ها، تضعیف ثبات سیاسی، رکود اقتصادی و مشکلات امنیتی مواجه است. افغانستان اکنون برای داشتن ثبات، حکومتداری مسالمت­آمیز و پایدار و رشد اقتصادی بیش از هر زمان دیگری نیاز به اصلاح و بازسازی نهادهای سیاسی دارد. در این پژوهش رویکردهای چهارگانه­ای را در نظر گرفته­ایم که ممکن است این پتانسیل را داشته باشد که افغانستان را در مسیر باثبات­تر و پایدارتر قرار دهد و در عین حال چشم­انداز آینده این کشور را بهبود بخشد. در پژوهش حاضر تلاش خواهد شد مباحث علمی با نوعی نگرش زنجیره­ای و مرتبط باهم در قالب پنج گزاره مورد نظر قرار گیرد به نحوی که بتوان بر اساس نگرشی علمی-تجویزی ماهیت تحولات کنونی و آتی در یک دهه آینده افغانستان را در حوزه ساختار سیاسی و تحولات ناشی از آن درک کرد. بنابراین، خوانش دقیق و گام به گام این پنج گزاره برای فهم دقیق ابعاد و جوانب تحلیلی بحث حاضر لازم و گریزناپذیر است.

کلیدواژه‌ها


Barfield, T (2022). Afghanistan: A Cultural and Political History, Second Edition, New Jersey: Princeton University press.
Dupree, L. (1980) Afghanistan. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Johnson, Ch. Maley, W, Their, A and Wardak, A (2003). Afghanistan’s political and constitutional development Overseas Development Institute, pp: 1-48, www.odi.org.uk/hpg
Jones, S.G and Munoz, A, (2010). Afghanistan's Local War: Building Local Defense Forces, Santa Monica, CA: Rand Corporation.
Rahimi, M.S. (2022). Poverty and Unemployment Crisis: The Case of Afghanistan from Recent Evidence, International Conference on Economics, Finance & Business. pp.118-124 www.rsepconferences.com