رخداد انقلاب اسلامی در ایران و بازتعریف کدهای ژئوپلیتیکی، سبب تولید گفتمانهای تازهای شد که دال شناور آن، تقابل ایران با میدان ژئوپلیتیکی غرب بود. ایران، برای تولید گفتمان متقابل علیه آمریکا، در پی نوعی سازوکار جبرانی برای مدیریت آثار تحریمی بر اقتصاد خود است که یکی از آن‌ها برنامه راهبردی 25 ساله است. پژوهش حاضر از منظر ژئوپلیتیک انتقادی و روش تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف به بازکاوی متن برنامه 25 ساله ایران و چین پرداخته تا گزارهها و روندهای ژئوپلیتیکی آن را شناسایی و تحلیل کند. براین‌اساس، متن در سه مقیاس کارگزاران، کنشها و بافت بررسی شد. در مقیاس کارگزاران، کشور چین بهعنوان مرجع تضمینکننده امنیت، شناسایی شده است. یافتههای حاصل از تحلیل انتقادی متن برنامه 25 ساله نشان داد، دال شناور در متن، تضمین امنیت ژئواکونومیک ایران در برابر پادگفتمان تحریمی آمریکا است. مدلولِ مرجع شناساییشده دوم، یا مرجع تهدیدکننده ژئوپلیتیکی، آمریکا و اروپای غربی (میدان ژئوپلیتیکی غرب) است که با اتخاذ رویکردهای چندگانه، از تأثیر و تضمین فشار علیه ایران، اطمینان حاصل میکنند. ایران با یکسانانگاری مصادیق تهدید علیه خود و چین، سعی در ایجاد یک گفتمان جامعه ژئوپلیتیکی بر اساس متن برنامه 25 ساله را دارد. در مقیاس کنشها، کشور چین با دو اقدامِ طرح مسئله ایران در دستورکار غیرامنیتی و فاصله‌گذاری و تحمیل نگرش، به دنبال شراکت راهبردی با ایران است. در مقیاس سوم نیز نخست تأثیر کنشگر تولیدکننده تهدید بر بافت (برنامه 25 ساله) بررسی شد که طی آن، آمریکا با انضمامی کردن برنامه 25 ساله به پرونده هستهای، میکوشد تا دستاوردهای ایران از بافت را به حداقل برساند. در مقابل، رهیافتهای کنشگر تضمینکننده امنیت ناظر بر فعالیتهای کشور چین برای اثربخشی بافت است.
)