عضو ارشد پژوهشی در مرکز مطالعات ژئوپلیتیک دانشگاه لندن
چکیده
بیش از پنج سال به سال 2000 نمانده است. اینکه مساله کنونی خلیج فارس در سال 2000 همچنان و به گونه جاری باشد، بعید به نظر می رسد. اگر توجه کنیم که از تاریخ فروپاشی جهان متوازن دوقطبی (1991) تاکنون، دگرگونی در دنیای ژئوپلیتیک چه شتابی به خود گرفته است، کما این که چه مسایلی در آینده بر محیط سیاسی – استراتژیک منطقه خلیج فارس حاکم خواهد بود، دشوار می نماید. آثار و علائمی که نظام دگرگون شونده جهانی از ژئوپلیتیک سال 2000 نشان می دهد سخت نگران کننده است. هنوز فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی به سرانجام نرسیده بود که سفیر ایالات متحده آمریکا طی نامه ای به ماجراجویان بغداد آنها را به حمله و اشغال کویت تشویق کرد. همین که این حمله و اشغال صورت گرفت، نیروهای آمریکا و متحدانش به خلیج فارس سرازیر شدند. نتیجه کار چنین بود؛ دو کشور کویت و عراق با خاک یکسان شدند، یکی از نیرومندترین ارتشهای جهان درهم شکست، ثروت نقدی منطقه نابود گردید، ثروتمندان سنتی منطقه به جمع بدهکاران جهان پیوستند، آزهای سرزمینی که تا آن تاریخ پنهان نگاه داشته می شد خودنمایی کرد، چنانکه امارات متحده عربی با برپا کردن جنجالی بزرگ مالکیت سه جزیره ایرانی دهانه خلیج فارس را مطرح ساخت. از همه مهمتر این که نیروهای آمریکایی برای نخستین بار در منطقه مستقر شدند تا از منافع مشروع یا نامشروع فرمانبرداران خود حمایت کنند. این محیط – که جامعه بین المللی پدید آورد- «نظام نو جهانی» نام گرفت.
)