خلیج فارس: رژیم امنیتی یا معضل امنیتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری روابط بین الملل

چکیده

بدون تردید منطقه خلیج فارس از حساس­ ترین مناطق جهان است. هرچند فروپاشی اتحادجماهیر شوروی و متعاقب آن حذف رقابت ایدئولوژیک از تعاملات بین­ المللی تا حدودی از اهمیت سیاسی- استراتژیک خلیج فارس کاست، اما هم زمان به واسطه بالا رفتن نقش توسعه اقتصادی در تعیین مرتبت کشورها در نظام بین ­الملل و جایگاه نفت به عنوان نیروی محرکه توسعه، اهمیت اقتصادی خلیج فارس در اقتصاد جهانی افزایش یافت. بسیج نظامی کشورهای صنعتی علیه تهاجم عراق به کویت نشان از حساسیت فوق العاده این منطقه و جایگاه ان در چشم ­انداز استراتژیک اردوگاه غرب دارد. با وجود این اهمیت کم نظیر کشورهای منطقه ضمن رویارویی و کشمکش، رقابت تسلیحاتی، انکار جایگاه و منافع یکدیگر و عدم تمایل به ایجاد یک نهاد فراگیر منطقه­ ای، از حداقل رفاه، توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی برخوردارند. ناآرامی های داخلی، از انقلاب اسلامی ایران گرفته تا اعتراضات مردم مسلمان منطقه به رژیم های حاکم خود، دو جنگ مهم منطقه، اختلافات مرزی و مداخله در امور داخلی یکدیگر همه و همه بیانگر معضل امنیت در این منطقه مهم است. اکنون سؤال اساسی که می توان مطرح نمود این است که علی رغم متغیرهای نزدیک کننده مهمی چون اسلام، پیوستگی جغرافیایی، هم سطح بودن استانداردهای زندگی، نفت، نیاز جدی به ثبات در منطقه و ... علل اصلی معضل امنیتی منطقه خلیج فارس چیست؟

کلیدواژه‌ها