کشمکش های آینده در خاورمیانه: جستجوی علل و اقدامات پیشگیرانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر با در نظر داشتن بررسی درگیری ها و جنگ های آینده در منطقه استراتژیک خاورمیانه دو پرسش عمده را مطرح می سازد: 1. علل عمده اقتصادی و سیاسی جنگ های جدید در سالهای آینده در این منطقه چه خواهند بود؟ 2. چه اقدامات عملی باید برای کاهش احتمال وقوع جنگ و درگیری مسلحانه در بین کشورهای خاورمیانه در نظر گرفته شوند. یکی از جدیدترین نگرانی های امنیتی در منطقه این است که شمار بیشتری از کشورها به تسلیحات کشتارجمعی دست یابند. احتمال تروریسم بیولوژیکی که غیرنظامیان را نیز در معرض تهدید بزرگی قرار خواهد داد باعث شده تا کشورها در تدابیر امنیتی خود برای رفع نگرانی ها و مقابله با تهدیدهای واقعی به مسئله گسترش سلاح های بیولوژیکی با جدیت بیاندیشند. با افزایش امکان گسترش روزافزون موشکهای بالستیکی و کسب توانایی های هسته ­ای، بیولوژیکی و شیمیایی نگرانی های امنیتی جدیدی پدیدار شده اند. برنامه سرّی تولید جنگ افزارهای کشتارجمعی تنها می تواند به بی ثباتی بیشتر منجر شود. همان طور که کاربرد تسلیحات شیمیایی از سوی عراق در جنگ هشت ساله اش با ایران نشان داد برخی از دولتهای منطقه نه تنها توانایی های تسلیحات کشتارجمعی را برای اهداف دفاعی (از جمله بازدارندگی تهاجم دشمن قدرتمند تر از خود) می خواهند بلکه ممکن است از آنها در صحنه های نبرد علیه نظامیان و یا حتی غیرنظامیان رقیب خود استفاده کنند. بیوتروریسم و تروریسم هسته ای هم اکنون تهدیدهای جدی واقعی علیه مراکز جمعیتی هستند و صرفا مشکلات امنیتی آینده در خاورمیانه نخواهند بود.

کلیدواژه‌ها