پس از فروپاشی اتحادجماهیر شوروی و پیدایش کشورهای جدید در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز، ترکیه اقدامات متنوعی را برای بهره برداری از منابع این منطقه انجام داد. مهمترین اقدام در این زمینه، تلاش نخبگان سیاسی ترکیه برای معرفی این کشور به عنوان «الگوی توسعه و پیشرفت» بود. اهداف و نیز میزان موفقیت ترکیه تاکنون مورد ارزیابی های متفاوتی قرار گرفته است. از دید نوشته حاضر، اهداف اعلامی سیاست خارجی ترکیه را می توان در دو محور اهداف سیاسی و اهداف اقتصادی بررسی کرد. از لحاظ سیاسی، تاکید بر مدل حکومتی این کشور و تبلیغ برای ایجاد جامعه کشورهای ترک زبان بسیار چشمگیر است، با این که به دلایل گوناگون تاریخی و فرهنگی این کشور نتوانسته است موفقیت خاصی به دست آورد و نقش یک الگو را در این زمینه به خوبی ایفا کند، اما در عمل به اتخاذ سیاست های عمل گرایانه و واقع بینانه روی آورده است. از سوی دیگر، مقامات ارشد ترکیه کوشیده اند از تجربه خود در زمینه سازوکار بازار آزاد و اصلاحات اقتصادی برای حضور جدی در آسیای مرکزی و قفقاز استفاده کنند، ولی مشکلات اقتصادی این کشوررا از ایفای نقش جدی در این حوزه هم ناتوان کرده است. ضمن آنکه نباید از یاد برد کشورهای مهم دیگری چون روسیه، ایران و چین اقدامات ترکیه را با دقت دنبال می کنند. در نتیجه مشکلات ترکیه برای تعقیب اهداف سیاسی و اقتصادی خود دوچندان می شود.
)