فروپاشی شوروی، روابط منطقه ای و بین المللی را وارد مرحله تازه ای کرد و موقعیت، نقش، اعتبار، جایگاه و سیاست خارجی بسیاری از کشورها را دستخوش دگرگونی نمود. به دنبال فروپاشی شوروی و تشکیل فدراسیون روسیه، محیط امنیتی و شرایط ژئوپلیتیکی ایران نیز تحت تاثیر قرار گرفت. با عنایت به اهمیت این تحولات، بازشناسی سیاست های منطقه ای روسیه و تاثیر آن بر امنیت ملی ایران در مقاله حاضر مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس ابتدا آثار فروپاشی شوروی بر منطقه آسیای مرکزی و قفقاز برشمرده شده و سپس سیاست های منطقه ای روسیه زیر دو عنوان امنیت زا (هم سو با منافع و امنیت ملی ایران) و امنیت زدا (در تعارض با منافع و امنیت ملی ایران) بررسی گردیده است.
)