تاثیر نفت شیل بر امنیت انرژی و سیاست خارجی آمریکا در خلیج فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران

2 کارشناسی ارشد گروه روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی. تهران. ایران

چکیده

آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت جهان از دیرباز برای برقراری امنیت در حوزه‌ انرژی تلاش‌هایی را انجام داده؛ یکی از ابعاد امروزی این تلاش‌ها استفاده از منابع نفت و گاز شیل است. در همین راستا بحث‌ها و تبلیغات رسانه‌ای گسترده‌ای درباره آثار عظیم این تحول بر سیاست انرژی و حتی سیاست خارجی ایالات‌متحده در ارتباط با منطقه نفت‌خیز خلیج‌فارس مطرح‌شده است. در همین راستا این مقاله قصد دارد ابعاد و کم و کیف تولید نفت شیل در این کشور و چگونگی اثرگذاری آن را با عنایت به فرصت‌ها و محدودیت‌های تولید این نوع نفت بر دو بعد داخلی و خارجی امنیت انرژی آمریکا بررسی کند. این مقاله امنیت انرژی ایالات‌متحده را ازلحاظ داخلی و ساختار قدرت بین‌المللی تفکیک می‌کند و نشان می‌دهد که تولید از این منابع در ابعاد مختلف آثاری متعارض در بردارد. تولید نفت و گاز شیل می‌تواند بخشی از شاخص‌های امنیت انرژی در بعد داخلی را بهبود بخشد اما تاثیری جدی بر الزامات بین‌المللی تامین امنیت انرژی ایالات‌متحده و درنتیجه سیاست خارجی این کشور در ارتباط با منطقه نفت‌خیز خلیج‌فارس ندارد. درنتیجه باید با گمانه‌زنی‌ها درباره آثار گسترده تولید این نوع نفت بر خودکفایی انرژی ایالات‌متحده و تغییر سیاست خارجی آن در قبال خاورمیانه بااحتیاط برخورد کرد. در این تحقیق از روش توصیفی تبیینی استفاده‌شده است

کلیدواژه‌ها


آجیلی، هادی و مونا مصیبی، (1394)، ایالات‌متحده آمریکا، تکنولوژی شیل و نفت خاورمیانه، تهران: اداره نشر وزارت امور خارجه.
اسدیان، امیر و فضل‌الله رزاقی، (1381)، سیاست امنیتی آمریکا در خلیج‌فارس، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بالام، دیوید و مایکل وست، (1392)، درآمدی بر اقتصاد سیاسی بین‌الملل، ترجمه احمد ساعی، عبدالمجید سیفی، تهران: نشر قومس.
برکشلی، فریدون، (1394)، انرژی و امنیت، تهران: نشر قومس.
بهجت، جودت، (1393)، امنیت انرژی رویکردی میان‌رشته‌ای، ترجمه عسگر قهرمان پور و رحمن قهرمان پور، تهران: انتشارات امام صادق.
تلهامی، شبلی، (1382)، درک استراتژی نفتی آمریکا در خلیج‌فارس، ترجمه سعید میرترابی، تهران: پژوهشکده‌ مطالعات راهبردی.
پوراحمدی، حسین، (1387)، «اقتصاد سیاسی هژمونی چندجانبه گرا: سنتز مفهومی هژمونی در پارادایم‌های لیبرالیستی و گرامشین»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال سوم، شماره 2، بهار.
جلالی، رضا، (1388)، «چیستی و مصادیق نظریه ثبات هژمونیک»، دانشنامه ادبیات و زبان‌ها، شماره 73، پاییز 88.
جهرمی، سید جواد و محسن رضایی صدرآبادی، (1389)، «سلطه بر نفت جهان»، راهبرد توسعه، شماره 24، زمستان 89.
حسینی، حسن، (1387)، طرح خاورمیانه‌ بزرگ‌تر انرژی امنیت و امنیت انرژی، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
دهشیار، حسین، (1381)، سیاست خارجی آمریکا و هژمونی، تهران: نشر خط سوم.
راتلج، یان، (1385)، تلاش بی‌پایان آمریکا برای امنیت انرژی، تهران: نشر ابرار معاصر.
رضایت، محمدجواد، (1373)، «انرژی و مسایل بین‌المللی آن»، ماهنامه گسترش انرژی، شماره 27 فروردین 73.
رییس طوسی، رضا، (1363)، نفت و بحران انرژی، تهران: انتشارات کیهان.
زو، کانینگ و همکاران، (1394)، زمین‌شناسی نفت غیرمتعارف، ترجمه محمدرضا کمالی، آزاده امیدوار، سعید اسکندری، پژوهشگاه صنعت نفت.
زیباکلام، صادق و جواد عرب عامری، (1393)، «منابع غیرمتعارف انرژی و جایگاه خلیج‌فارس در امنیت انرژی در ایالات‌متحده»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 26، شماره 1، بهار 93.
ساعی، احمد و قاسم ترابی، (1389)، «نظریه ثبات هژمونیک و بحران در اقتصاد جهانی»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 4.
ساعی، احمد و فرزاد پیلتن، (1390)، «نظریه ثبات هژمونیک، اقتصاد جهانی و تجارت چندجانبه» فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 16.
سجادپور، کاظم، (1386)، «چهارچوب استراتژیک خارجی آمریکا و امنیت انرژی»، ماهنامه همشهری دیپلماتیک، شماره 20 -22، بهمن.
سحابی، فریدون، (1375)، زمین‌شناسی نفت، انتشارات دانشگاه تهران.
سعیدی نیاسر، سید محمدرضا، (1395)، «بررسی اثربخشی راهبردهای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در واکنش به انقلاب شیل»، مجله سیاست خارجی، شماره 1، بهار 95.
سوواکل، بنجامین، (1391)، کتاب مرجع انرژی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات ابرار معاصر.
شوادران، بنجامین، (1358)، خاورمیانه، قدرت‌های بزرگ، ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران: انتشارات کتاب جیبی.
قنبرلو، عبدالله، (1385)، «بررسی ملاحظات اقتصادی- استراتژیک امنیتی آمریکا»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 33، تابستان 85.
قنبرلو، عبدالله، (1385)، «مطالعات آمریکا: ثبات هژمونیک در استراتژی اقتصادی – امنیتی آمریکا»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 34، زمستان 85.
قنبرلو، عبدالله، (1389)، اقتصاد سیاسی مداخله‌گرایی در سیاست خارجی آمریکا، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
موسوی شفایی، مسعود، (1387)، «سیاست انرژی ایالات‌متحده»، فصلنامه راهبرد، شماره 39.
میرترابی، سعید، (1390) «هفت قاعده سیاست خارجی نفتی»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال هشتم، شماره اول، زمستان.
میرترابی، سعید، (1391)، اقتصاد سیاسی نفت و مسایل نفت ایران، تهران: نشر قومس.
هزاوه ای، هادی و عبدالرضا مقدسی، (1387)، «اکتشاف نفت و تحلیل»، نشریه فنی تخصصی شرکت ملی نفت ایران، شماره 50.
یادگاری، حسین، (1384)، گزارش کشوری انرژی: آمریکا، تهران: موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی.
یرگین، دنیل، (1374)، تاریخ جهانی نفت، ترجمه محمدحسین صالحیار، تهران: انتشارات اطلاعات.
یرگین، دنیل، (1380)، غنیمت، داستان پرماجرای نفت از آغاز تا امروز، ترجمه اکبر تبریزی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
یزدانی، عنایت‌الله و مرتضی شجاع، (1385)، «نفت ابزار قدرت در سده 21: آمریکا و نفت خلیج‌فارس» اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 24، فروردین و اردیبهشت.
 
Azzuni A. and Breyer C. (2017), “Definitions and dimensions of energy security: a literature review” Energy and Development, Volume 7, Issue 3
September.  
Blas, J. (2012), “OPEC Unlikely to Disrupt U.S. Shale Boom”, Financial Times, December 12.
Energy Information Administration, Today in Energy, U.S. Crude oil import increase during first half of 2016, www.eia.gov, OCTOBER 21/2016
Energy Information Administration, Today in Energy, Future u.s. tight oil and shale gas production depends on resources, technology, markets, www.eia.gov, AUGUST 22/2016.
Energy Information Administration, Today in Energy, shale oil and shale gas resource are globally abundant, www.eia.gov, JANUARY 2/20014.
Energy Information Administration, Today in Energy, world tight oil production to more than double from 2015 to 2040, www.eia.gov, AUGUST 12/2016.
Energy Information Administration, Today in Energy, u.s. crude oil production in 2015 was the highest since 1972 but has since declined, www.eia.gov, NOVEMBER 7/2016.
International Energy Agency, topics, energy security, what is energy security? www.iea.org.
Rubin, J. (2012), “When Shale Oil Won’t Save You at the Pumps”, The Globe & Mail, Toronto, Canada, November.
US Energy Information Administration, Short-Term Energy Outlook Report, March 2018.