امکان سنجی شکل گیری تاب آوری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی و مدیر گروه روابط بین الملل و علوم سیاسی دانشگاه آزا اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان). ایران

2 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان). ایران

چکیده

در دنیای امروز محیط زیست و بحرانهای زیست محیطی دیگر یک مقوله مختص به منطقه ژئوپلیتیکی خاص نمی ­باشد، بلکه به مقوله های جهانی با تبعات بین ­المللی تبدیل شده است. قرار گرفتن منطقه غرب آسیا در منطقه ­ای خشک و نیمه خشک از نظر آب و هوایی، رشد تکنولوژی، افزایش جمعیت، کاهش منابع آبی و شکل­گیری پدیده ریزگردها، در کنار وجود جنگ های منطقه ای، با ایجاد آلودگی­ها و مشکلات زیست محیطی با بین­ المللی ، نیاز به شکل­گیری تا ب­آوری زیست محیطی را به عنوان امری ضروری برای این منطقه مطرح می سازد. بر این اساس، سیاست و رویکرد مناسب در جهت شکل­ گیری تاب­آوری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا سوالی است که این مقاله تلاش دارد به آن پاسخ گوید. لذا، نویسندگان این مقاله معتقد هستند اگرچه حاکم بودن نگاه امنیت نظامی مبتنی بر امنیت منفی در منطقه غرب آسیا باعث گردیده تا این منطقه فاقد الگوی مناسبی برای دستیابی به تاب­آوری زیست محیطی باشد، اما اتخاذ رویکرد توسعه پایدار برای منطقه غرب آسیا در جهت ایجاد امنیت پایدار می تواند با توازن بخشیدن به طور همزمان بین عملکردهای زیست محیطی و انسانی به شکل­ گیری تاب­آوری زیست محیطی در این منطقه یاری رساند. روش پژوهش این تحقیق توصیفی – تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


  1.  ابراهیمی، نبی‌الله (1392)، نوسلفی‌گری و جهانی‌شدن امنیت خاورمیانه، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

     ابراهیمی‌فر، طاهره (1381)، الگوهای اعتمادسازی در منطقه خلیج‌فارس، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

     ادریس، محمد سعید (1381)، «‌پیامدهای رخداد یازدهم سپتامبر بر شورای همکاری خلیج‌فارس‌«، ترجمه: مجتبی فردوسی پور، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین‌المللی خلیج‌فارس (‌اسفند ماه 1380)، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

     اخوان زنجانی، داریوش (1381)، جهانی‌شدن و سیاست خارجی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.

     افتخار جهرمی، گودرز (1388)، «حقوق بشر، محیط‌زیست و توسعه پایدار»، تحقیقات حقوقی، شماره 50، پاییز و زمستان.

    بوزان، باری- ویور، اُلی (1388)، مناطق و قدرت‌ها: ساختار امنیت بین‌الملل، ترجمه رحمان قهرمانپور، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    1. تاموشات، کریستیان (1391)، حقوق بشر، چاپ دوم، ترجمه: حسین شریفی طراز کوهی، تهران، میزان.

    حافظ نیا، محمد رضا- ربیعی، حسین (1392)، مطالعات منطقه‌ای خلیج‌فارس، تهران، سمت.

     خسروی، محمود و اسماعیل نژاد، مرتضی و نظری پور، حمید (1386)، «تغییر اقلیم و تاثیر آن بر منابع آب خاورمیانه»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام، 27-25 فرودین ماه، زاهدان.

     درستکار گل خیلی، هما و یوسفی، یداله و رمضان زاده لسبوئی، مهدی و رورده، همت اله (1394)، «ارزیابی میزان تاب‌آوری سکونتگاه‌ها در برابر مخاطره‌ی سیب در روستاهای منتخب حوضه‌ی نکارود»، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال دوم، شماره 4، زمستان.

     زاهدی، شمس‌السادات و نجفی، غلامعلی (1385)، «بسط مفهومی توسعه پایدار»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 49، زمستان.

    عسگری، سهراب (1386)، «تخریب محیط‌زیست خاورمیانه و ناامنی‌های طبیعی، اقتصادی و اجتماعی»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام، 27-25 فرودین ماه، زاهدان.

     غازی، ایران و ملایی، اعظم (1395)، «ناپایداری زیست‌محیطی در خاورمیانه و چالشهای سیاستگذاری مدیریتی و فرهنگی: مطالعه مقایسه‌ای ایران، ترکیه و عربستان»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره سی و هفتم، زمستان.

     قامت، جعفر (1388)، «‌جایگاه خاورمیانه در اندیشه‌های ژئوپلیتیک»، دانشنامه، شماره 5، بهار.

     قالیباف، محمدباقر و پور موسی، سید موسی (1391)، خاورمیانه معاصر (‌تاریخ سیاسی پس از جنگ جهانی اول‌)، چاپ دوم، تهران، قومس.

    کوهن، ساموئل برنارد (1389)، ژئوپلیتیک نظام جهانی، چاپ دوم، ترجمه عباس کاردان، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.

    گلی زواره قمشه‌ای، غلامرضا (1381)، «‌ویژگی‌های جغرافیایی و مختصات فرهنگی خاورمیانه»، درسهایی از مکتب اسلام، سال 42، شماره 4 (تیر ماه).

     ماندل، رابرت (1377)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

     والی نژاد، مرتضی (1382)، «‌نخستین چالشهای هزاره سوم: توسعه پایدار– جهانی شدن»، ماهنامه اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال هجدهم، شماره 188-187.

     مشیرزاده، حمیرا و هاشمی، سیده فاطمه (1392)، «‌نقش جنبش‌های فراملی در تدبیر امور زیست‌محیطی»، فصلنامه سیاست (‌مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی‌)، دوره 23، شماره 1، بهار

     

    Guterres, Antonio (2017), United Nations Secretary-General Antonio Guterrs in Message on the International Day for Preventing the Exploitation of the Environment in War and Armed Conflict, UNIC Tehran, 6 November.

     (http://www.unic-ir.org/index.php?option=com_content&view=article&id=2887)

     Cutter, Susan. Burton, Christoper. Emrich, Christoper (2010), Disaster resilence for benchmarking baseline cindutions. Journal of Homeland Security and Emergency Management, Vol 7, Issue1.