ژئوپلیتیک رسانه ملی و نقش آن در همگرایی شیعیان خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، نجف آباد، ایران

چکیده

امروزه با توسعه یافتن رسانه ­های جمعی، دولت­ها، گروه­ها و حتی ایدئولوژی­ها با تجهیز خود به آخرین فناوری ­های رسانه ­ای در حوزه اطلاع­ رسانی درصدد هستند که عمق نفوذ خود را در میان جوامع انسانی گسترش داده و بر حوزه وسیعی از مناطق موردنظر خود اعمال نفوذ نمایند. لذا رسانه ­ها با تأثیرگذاری و مهارت ­دهی به افکار عمومی می ­توانند به انعکاس واقعیت­ های موجود در چهارچوب اهداف موردنظر خود در ابعاد داخلی، منطقه ­ای و بین­ المللی بپردازند. در سال­های اخیر هجمه­  وسیعی از تبلیغات مخرب توسط رسانه ­های فاقد ایدئولوژی اما وابسته بر علیه شیعیان به­ویژه در منطقه خاورمیانه شکل گرفته که با معرفی آنان به ­عنوان گروهی تروریست و با خشن جلوه دادن آنان در افکار عمومی جهان، تمام توان خود را برای تخریب آنان به­ کار می ­بردند. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی و بررسی نقش رسانه ملی در هم گرایی و اتحاد شیعیان در منطقه خاورمیانه است. شرایط حساس خاورمیانه و منبع انرژی بودن آن از یک طرف و وجود رژیم اسرائیل و تهدید همیشگی آن با تئوری از نیل تا فرات از سوی دیگر لزوم همگرایی مسلمانان به ویژه شیعیان در این منطقه را می ­طلبد. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که رسانه ­ی ملی با ارائه واقعیت­های موجود توانسته است ضمن همگرایی و وحدت میان شیعیان، نسبت به تقویت روحیه ­ی معنوی و شهادت ­طلبانه­ آنان با تأکید بر مقاومت در برابر هرگونه ظلم و ستم، اعتماد افکار عمومی را بدست آورد.

کلیدواژه‌ها


 احمدی ارکمی، ابوطالب و زین‌العابدین، یوسف و نظری ولنی، لاله و بابایی همتی، روشن، بررسی جایگاه ژئوپلیتیک تشیع در خاورمیانه، وب‌سایت مرجع کتاب‌های تشیع (shiastudies.net)
احمدی، سیدعباس (1390)، ایران، انقلاب اسلامی و ژئوپلیتیک شیعه، تهران: اندیشه‌سازان نور.
امجد، محمد (1382)، «نظریه همگرایی و سازمان کنفرانس اسلامی»، مجله دین و ارتباطات، ش 18 و 19، 220-193.
 آقایی، سیدداود و سیدمحمود حسینی‌ (1393)، «چشم‌اندازی بر ژئوپلیتیک جهان اسلام در بازی قدرت و رهبری جهانی، فرصت‌ها و چالش‌ها، (با تأکید بر توان و ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی ج.ا.ا)»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، ش 36.
 پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه (1388)، شیعه‌هراسی و جایگاه آن در دیپلماسی امنیتی ایالات‌متحده آمریکا، ش261.
 پورحسن، ناصری (1378)، «انقلاب ارتباطات یا انقلاب کنترل، (حریم شخصی افراد در عصر ارتباطات)»، مجله رسانه، ش 38، 13-2.
پورطهماسبی، سیاوش (1387)، نقش و عملکرد تربیتی رسانه در عصر پست مدرن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران 1378.
جاودانی‌مقدم، مهدی (1387)، «هلال شیعی، بازیابی هویت یا توهم توطئه»، فصلنامه خط اول، ش4، سال دوم، 24-3.
جاودانی‌مقدم، مهدی (1391)، «ژئوپلیتیک نوین تشیع در خاورمیانه و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم، ش 2، 62-29.
حاتمی‌راد، منصور (1385)، «موقعیت ژئوپلیتیک ایران»، فصلنامه پیام، ش 81، 157-147.
حافظ‌نیا، محمدرضا و حسین مختاری‌هشی و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری (1391)، «بررسی چالش‌های جغرافیای سیاسی در همگرایی منطقه‌ای: مطالعه موردی سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال هشتم ، ش اول، 41-1.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1393)، مدل مفروض تحقق همگرایی منطقه‌ای (با تأکید بر حوزه خلیج فارس)، مباحث درس مناطق ژئوپلیتیکی پیرامون ایران.
 حافظ‌نیا، محمدرضا (1384)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی، ص 9.
 درودی، فیروز (1387)، «تأثیر رسانه در ساختار قدرت»، ماهنامه کتاب، ش6، 37-24.
درودی، فیروز (1388)، «تعامل سازه‌های مهم ژئوپلیتیک و اطلاعات در جهان معاصر»، فصلنامه کتاب، ش 78، 176-153.
 ربیعی، حسین و جهانگیر حیدری (1393)، «تحلیل عوامل مؤثر بر پویش‌های ژئوپلیتیک قطر و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، دوره 3، ش 12، 66-37.
 رحمان‌زاده، سیدعلی و زهرا غفاری‌معین (1390)، «بررسی نقش رسانه ملی در توسعه ارتباطات بین‌فرهنگی»، فصلنامه مطالعات ملی سال دهم، ش13، 249-233.
زرگر، افشین (1393)، «ژئوپلیتیک-اطلاعات و ارتباطات»، فصلنامه نقد کتاب اطلاع‌رسانی و ارتباطات، سال اول، ش 3و 4، 130-117.
 عقیلی، سیدوحید و فیروز دینداررفرکوش (1386)، «مدیریت رسانه در عصر همگرایی رسانه»، فصلنامه رسانه، ش70، 116-109.
 غفاری، جلال (1385)، «رسانه ملی در افق هنجارگرایانه دینی»، فصلنامه اندیشه صادق، مرکز تحقیقات امام صادق (ع)، ش 24.
 فلاح، رحمت‌الله (1391)، «انقلاب اسلامی و دگردیسی محیط سیاسی شیعیان در فضای نوین خاورمیانه»، فصلنامه 15خرداد، ش 33، 96-73.
 قاسمی، علی و حسین بابایی (1389)، نبرد رسانه‌ای و دکترین امنیت ملی آمریکا، روزنامه کیهان، 17/6/89.
 قاسمی، محمد (1388)، «بررسی نقش رسانه‌ها در ایجاد همگرایی ملی و امنیت پایدار»، پژوهش‌نامه نظم و امنیت اجتماعی، ش 7، 178-149.
 گرانپایه، بهروز (1386)، «معنویت‌گرایی توسعه‌گرایی و مردم‌گرایی رویکرد رسانه‌ای مطلوب»، فصلنامه رسانه، سال دهم، ش4، 38-31.
 مجتهدزاده، فیروز (1379)، ایده‌های ژئوپلیتیک و واقعیت‌های ایران، تهران: نشر نی، ص23.
 مشیرزاده، حمیرا (1389)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
 مصلی‌نژاد، عباس (1391)، «هویت‌یابی شیعیان و ژئوپلیتیک نوین خاورمیانه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، ش اول، 171-135.
 موسوی شفائی، سیدمسعود و مهدی شاپوری (1390)، «ابعاد و پیامدهای ژئوپلیتیک پرخطر ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 14، ش 4، شماره مسلسل 54، 192-163.
 مهکویی، حجت (1391)، «تبیین نقش مذهب از منظر ژئوپلیتیک در خاورمیانه: مطالعه موردی مذهب شیعه»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 69، 9-39.
 میرمحمدی، داود (1392)، «مؤلفه‌ها و راه‌کارهای رسانه‌ای تقویت هویت ملی»، فصلنامه تخصصی مطالعات جوان و رسانه، ش 12، 51-11.
 نائینی، علی‌محمد (1389)، ژئوپلیتیک ارتباطات و رسانه‌های نوین و نقش آن در شکل‌گیری قدرت، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، وب‌سایت سروش حکمت مرتضوی.
نکویی، سیداحمد (1388)، «تأثیر برجسته شدن نقش و هویت شیعیان در جایگاه ایران در خاورمیانه»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای جهان اسلام، سال دهم، ش37، ص 48.
 یوسفی، ثریا و سجاد کریمی پاشاکی (1389)، «ژئوپلیتیک سازه‌ای برای همگرایی کشورهای جهان اسلام»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین المللی جغرافی‌دانان جهان اسلام.
 
Castells, Manuel, (2001), The Power of Identity, Translated, From English to Persian by: Hassan Chavooshian, Nashre No Pablications, Tehran (in Persian).
ChilcoteRonald, Comparative politics, The search For a Paradigm, Westiew Press, Boulder, Colorado, 1981.
Dougherty, james, and Pfaltzgraff, Robert, Contending Theories in International, Relations, Philadelphia, J.B Lippincott company,1971.
Fuller, Graham and Rend Rahim, Francke (2005), Arab shia: The Forgotten Muslims, Translation to Persian by: KhadijehTabrizi and AliasgariMohammadi, Shia studies Institute, Qom (in Persian).
Hass. Ernest, (1994), Beyond the Nation-state. California. stand ford university press.
http://www.irib.ir/About-us.php
https://fa.wikipedia.org/wiki
https://fa.wikipedia.org/
https://Prees.jamejamonline.ir/newspreview/961489920962944098
Mattli, Walter (1999), the logic of Regional Integration: Europe, Combridge University, press.
www.shiastudies.com/library/subpagel/book matn.php? syslany=3&id=1745& _matn=96364