دبیر گروه افپاک و پژوهشگر مهمان مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
چکیده
رخدادهای ساری و جاری در ایران که اغلب به شکل چرخه های متناوب بحران سر بر می آورد، بیانگر فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم ها بر پیکره جامعه ایران است. چنانکه در یک دهه گذشته به طور دوره ای شاهد بروز مشکلات و بحران های اقتصادی بوده ایم که زیست سیاسی ایرانیان را تحت تأثیر قرار داده است، بی آنکه آثار و پیامدهای آنها در بلندمدت کنترل و مدیریت شود. بنابراین، نقش تعیین کننده اقتصاد را در سیاست های زیستی، مقررات و مداخلات مربوط به جامعه از یکسو و فهم این موضوع که تاثیر تحریم های اقتصادی بر کیفیت زندگی جمعی و نوع نگرش ایرانیان به زندگی چگونه بوده است از سوی دیگر، به ما کمک می کند که آثار تحریم های اقتصادی و رابطه آن با تحول مفهوم زندگی در طول ادوار گذشته را دریابیم. بنابراین، متأثر از عدم تبیین مفاهیم پایه و نگرش اصولی از طریق آشنایی با کارکرد تحریم ها و اثرات آن بر زیست سیاسی، سیاستگذاری های فعلیت یافته در باب مسئله تحریم که تحت تأثیر عدم برآورد روندهای موجود و فقدان چشم انداز تحلیلی آینده پژوهانه قرار گرفته و تا کنون نیز ادامه دارد مورد توجه قرار گیرد. پرسش اصلی این است که تحریم های اقتصادی چگونه موجب تحول در مفهوم زندگی و فرایندهای زندگی روزمره در میان ایرانیان می شود؟ استدلال مطرح شده آن است که منازعه میان اهمیت زندگی و زیست جمعی در پرتو رفاه و شادکامی جامعه از یکسو و سیاست رسمی دولت مبنی بر اولویت گذاری مسائل غیر اقتصادی از سوی دیگر، تعارض آشکاری در درک وضعیت تحریمی در میان سیاستمداران و شهروندان به وجود آورده است. پژوهش حاضر از حیث سنخ شناسی کاربردی است. با رویکرد کیفی-تفسیری و با بهره گیری از چارچوب نظریه زیست سیاست، تحولات یک دهه اخیر را در حوزه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و تحولات ناشی از تحریم های اقتصادی برای فهم دقیق ابعاد آن را مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت اهمیت بعد اقتصادی زندگی را برای شکل دهی به سیاست گذاری ها عیان می سازد. روش گردآوری داده ها در پژوهش حاضر اسنادی و ابزار گردآوری داده ها، فیش برداری از منابع اصیل و دارای اعتبار علمی است.
)