ناگفته های جنبش های رادیکال اسلامی (قسمت اول)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤلف متن، پژوهشگر مسایل جنبش های اسلامی در جهان عرب

2 مترجم متن، کارشناس ارشد مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه

چکیده

جنبش های اسلام گرا در دو دهه گذشته تبدیل به یکی از مهمترین بازیگران سیاسی در منطقۀ خاورمیانه شده اند، هر چند پیشینه فعالیت های آنان محدود به سالهای اخیر نیست. تحولات مهم منطقه و جهان در این ساله سبب شده است که سنگینی حضور آنان بیش از پیش احساس شود و هر دولتی به تناسب منافع و ارزش های خود در قبال آنان به گونه ای خاص موضع گیری کند. کشور مصر به ویژه در دوران سادات، از مهمترین مناطق شکل گیری و رشد گروه های اسلام گرا بوده است. انور سادات به نوعی تساهل در برخورد با این گروه ها قائل بود و باور داشت که توان کنترل و مهار آنها را دارد، ولی بحرانهای سال 1981 خطای دیدگاه او را نشان داد. بروز دگرگونی هایی در وضعیت منطقه و از همه مهمتر اشغال افغانستان توسط نیروهای نظامی شوروی سابق و همچنین تحولات درونی کشورهای عربی سبب شد تا اشکال گوناگونی از اسلامگرایی آشکار شود و گاه رقابت­های میان گروه های اسلامگرا پدید آید. وضعیت افغانستان بهترین زمینه را برای اعلان حضور و قدرت نمایی این گروه ها فراهم کرد و به تدریج پدیده «افغان عرب» ظهور کرد و البته نباید حمایت های آشکار و نهان دولتهای وقت کشورهای عربی را از یاد برد. مقاله خواندنی « ناگفته های جنبشهای رادیکال اسلامی: از الجهاد تا القاعده» به بررسی پیشینه گروه های اسلامگرا بویژه در مصر پرداخته است و نحوه حضور آنان را در صحنه سیاسی و نظامی افغانستان نشان می دهد. در این بررسی تاریخی، همچنین ظهور طالبان در افغانستان چگونگی حمایت امریکا و پاکستان از این گروه و نیز رابطه طالبان با گروه های رادیکال اسلامگرا مورد توجه قرار گرفته است. اصل مقاله طی پنج قسمت در روزنامه الحیاة (17 اکتبر تا 21 اکتبر 2001) چاپ شده است.

کلیدواژه‌ها