ملاحظاتی درباره طرح نظم امنیتی جدید در خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

حادثه یازدهم سپتامبر و حضور نیروهای نظامی بیگانه در منطقه خاورمیانه بار دیگر پرسش های مهمی را پیش روی مسایل این منطقه قرار داده است، از جمله آن که چرا دولت های فرامنطقه ای می توانند به سادگی در امور خاورمیانه اثر بگذارند و دولتهای منطقه توانایی واکنش فعالانه را ندارند؟ چرا مسایل و مشکلات خاورمیانه همیشه ابعاد نظامی و امنیتی پیدا می کند؟ اساسا چرا نوعی همگرایی بین دولتهای خاورمیانه برای حل و فصل مسالمت­آمیز اختلافات و بحرانها شکل نمی گیرد؟ مقاله حاضر در صدد است به پرسش هایی از این دست پاسخ گوید و بر این باور است که واگرایی موجود در منطقه ناشی از فقدان ترتیبات امنیتی مشخص، عدم وجود یک سازمان امنیت منطقه ای، رقابت شدید بین کشورهای منطقه و نیز نفوذ دولتهای خارجی است. آشکار است که در صورت استمرار این عوامل بی ثباتی دوام خواهد داشت. کاهش مشکلات موجود، به نظر نویسنده به چند عامل بستگی دارد: انجام اصلاحات سیاسی و نوسازی اقتصادی، شکل گیری نظام دفاعی غیرتهاجمی، تحول گفتمانی و تغییر چشم اندازهای سیاسی و ایجاد ساختارهای امنیتی جدید. در صورت تحقق این عوامل، توافق برای ایجاد ترتیبات جدید منطقه ای و فراملی دور از دسترس نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها