1
مؤلف متن، استاد جامعه شناسی سیاسی در دانشگاه آمریکایی قاهره (مصر)
2
مترجم متن، دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه تهران
چکیده
سعدالدین ابراهیم، جامعه شناس نامآور مصری از جمله متفکرانی است که مطالعات خود را بر تحولات اجتماعی خاورمیانه عربی متمرکز کرده است. در مقاله حاضر، وی با اشاره به مفهوم «جامعه مدنی» و پیوند آن با مفاهیمی چون دموکراسی، آثار روند جهانی دموکراتیزاسیون را بر روابط دولت و جامعه در جهان عرب نشان می دهد. از دید وی در دهه های 1980 و 1990م مبارزه ای سه جانبه میان رژیمهای حاکم، جنبشهای اسلامگرا و نهادهای جامعه مدنی برای کسب و حفظ قدرت در جریان بوده است و گاه ائتلافی دوجانبه علیه بازیگر سوم پدید آمده است. او در این زمینه نمونه های فلسطین، الجزایر و مصر را مثال می زند؛ اولی را نمونه «ترس دولت از دموکراسی»، وضعیت مصر از نظر او پیچیده تر است و این وضعیت را مثل «مثلث مقیم» نام می گذارد. به رغم آنکه مدت زمانی از زمان تالیف این مقاله می گذرد و خاورمیانه عربی در این مدت شاهد تحولات چشمگیری بوده است، به نظر می رسد که دستاوردهای علمی مقاله همچنان آموزنده و درخور اعتنا باشد.