مثلث ناآرام: پوپولیسم، اسلام و جامعۀ مدنی در جهان عرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مؤلف متن، استاد جامعه شناسی سیاسی در دانشگاه آمریکایی قاهره (مصر)

2 مترجم متن، دانشجوی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه تهران

چکیده

سعدالدین ابراهیم، جامعه­ شناس نام­آور مصری از جمله متفکرانی است که مطالعات خود را بر تحولات اجتماعی خاورمیانه عربی متمرکز کرده است. در مقاله حاضر، وی با اشاره به مفهوم «جامعه مدنی» و پیوند آن با مفاهیمی چون دموکراسی، آثار روند جهانی دموکراتیزاسیون را بر روابط دولت و جامعه در جهان عرب نشان می دهد. از دید وی در دهه ­های 1980 و 1990م مبارزه ای سه جانبه میان رژیم­های حاکم، جنبشهای اسلام­گرا و نهادهای جامعه مدنی برای کسب و حفظ قدرت در جریان بوده است و گاه ائتلافی دوجانبه علیه بازیگر سوم پدید آمده است. او در این زمینه نمونه های فلسطین، الجزایر و مصر را مثال می زند؛ اولی را نمونه «ترس دولت از دموکراسی»، وضعیت مصر از نظر او پیچیده ­تر است و این وضعیت را مثل «مثلث مقیم» نام می گذارد. به رغم آنکه مدت زمانی از زمان تالیف این مقاله می گذرد و خاورمیانه عربی در این مدت شاهد تحولات چشمگیری بوده است، به نظر می رسد که دستاوردهای علمی مقاله همچنان آموزنده و درخور اعتنا باشد.

کلیدواژه‌ها