فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و مدل دوقطبی حاکم بر نظام بین الملل در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی آثار و پیامدهای مهمی را در پی داشت. منطقه آسیای مرکزی به عنوان بخشی از گستره حوزه تمدنی ایران از جایگاه ویژه ای در سیات خارجی ج.ا. ایران برخوردار است. وجود اشتراکات و پیوندهای تاریخی و فرهنگی بین ایران و آسیای مرکزی و نیز پتانسیل های عظیم نفت و گاز، بازار مناسب برای کالاهای ایرانی و از همه مهمتر محصور بودن این منطقه در خشکی و استفاده از قلمرو ایران به عنوان اقتصادی ترین مسیر برای این کشورها به نوعی موجب شده تا زمینه های مناسبی برای گسترش مناسبات فراهم گردد. پس از فروپاشی شوروی و ایجاد جامعه مستقل مشترک المنافع، تمایل بسیاری از کشورهای قدرتمند منطقه ای و بین المللی به این منطقه جلب گردید. از جمله این کشورها ایران بود که با توجه به نزدیکی تاریخی و فرهنگی با کشورهای منطقه به تقابلی شدید فراخوانده می شود. در این مقاله مؤلف با بهره گیری از الگوی نظری به بررسی امکان سنجی مناسبات راهبردی ایران با منطقه و کشورهای کلیدی آن می پردازد. همچنین راه های گسترش همکاری ایران و کشورهای آسیای مرکزی به طور ویژه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
)