نگرش های مذهبی و دموکراسی در خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

این مساله که اعتقاد مذهبی چگونه و تا چه حد برشکل گرفتن ارزش ها و نگر ش های دموکراتیک تاثیر می گذارد مورد بحث در این مقاله است. تصور غالب این ا­ست که مذهب مانعی بر سر شکل­گیری فرهنگ دموکراتیک در کشورهای خاورمیانه است اما موارد نقض این عقیده در تحقیقات پژوهشگران  به وفور یافت می شود. در این مقاله با استفاده از داده های پیمایش جهانی ارزش ها  (WVS) که در سال 2005 صورت گرفته است به تنظیم مدل رابطه میان نگرش به دموکراسی و اعتقاد مذهبی پرداخته و در پی آزمون این فرض هستیم که نگرش های مذهبی تاثیری مثبت بر نگرش به دموکراسی در منطقه خاورمیانه دارد. این فرضیه با استفاده از نرم افزار مدلسازی Amos و در 7 کشور خاورمیانه ارزیابی گردید که نتایج بدست آمده نشان داد در اکثر کشورها فرضیه تاثیر مثبت مذهب بر نگرش به دموکراسی به تایید نرسیده است، اما در عین حال عکس فرض اولیه که تاثیر منفی اعتقاد مذهبی بر نگرش به دموکراسی است نیز تایید نمی گردد. در واقع می توان گفت اعتقاد مذهبی تاثیر خاصی بر نگرش به دموکراسی در منطقه خاورمیانه ندارد و مانعی بر شکل گیری فرهنگ سیاسی دموکراتیک محسوب نمی گردد، درنتیجه، علل عدم وجود فرهنگ دموکراتیک را باید در عواملی به غیر از دین اسلام جستجو کرد.

کلیدواژه‌ها