تحلیل ماهیت، پایگاه اجتماعی و بحران و بی ثباتی سیاسی مضامین عمده ای در بررسی نظامهای سیاسی تحصیل دار هستند. جامعه شناسان سیاسی، رویکردهای توسعه مدار نظام های سیاسی را به دو گروه دموکراتیک و غیردموکراتیک با فرعیات دیگر تقسیم بندی کرده اند. نظریه پردازان بر این اجماع دارند که دول تهای رانتیر به دلایل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در مقوله دولتهای غیردموکراتیک قرار می گیرند. بخش های عمده ای از کشورهای خاورمیانه، شمال آفریقا و آمریکای لاتین را دولت های رانتیر تشکیل می دهند. دسترسی انحصاری به منابع درآمدی موجب استقلال و بی نیازی هیات حاکمه این دولت ها از نیروهای اجتماعی شده است. این فرضیه بر اساس مجموعهای از داده های آرشیوی، اسنادی، آماری و کتابخانهای ای مورد بررسی قرار گرفته است . یافته های پژوهشی نشان می دهند که مجموعه ای از متغیرها نظیر ساختار سیاسی بوروکراتیک اقتدارگرا، کورپوراتیسم صنفگرایی و پاتریمونیالیسم مؤلفه های تعیین کننده ماهیت اجتماعی پایگاه اجتماعی و بحران و بی ثباتی سیاسی در دولت های تحصیل دار (رانتیر) به شمار می روند.
)