تاثیر اندیشه سلفی - وهابی بر گروه های افراطی معاصر (داعش)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد تاریخ انقلاب اسلامی. تهران. ایران

چکیده

قضیه‌ کردی به‌عنوان قومی که فاقد دولت هستند پتانسیل لازم را برای به چالش کشیدن امنیت منطقه دارد. تشکیل دولت فدرال عراق و نقش کردها در آن و تشکیل حکومت نیمه‌ مستقل کردی در شمال این کشور، مهمترین دستاورد کردهای عراق است و این مسئله، امنیت ملی کشورهای دارنده اقلیت کرد را شدیدا تحت ­تاثیر قرار می‌دهد. همچنین دلایل اصلی عدم تشکیل دولت مستقل کردی در عراق عبارت است از مقتضیات ژئوپلیتیکی سرزمین‌های کردی، اختلافات داخلی در بین جریان‌ها و گروه‌های قومی کرد، ضعف توان اقتصادی-نظامی و همکاری‌های پیدا و پنهان دول ذینفع در مسئله‌ کردی که منجر می‌شود دولت‌های درگیر از این نقاط ضعف در جهت حفظ یکپارچگی خود و تخفیف این قضیه در سطح فرو ملی استفاده کنند. این نوشتار با بهره ­گیری از روش توصیفی-تحلیلی سعی دارد که از منظر رهیافت سازه­ انگاری و با تکیه‌بر عناصر مادی و معنایی بر بررسی ابعاد موضوع بپردازد. سوالی که در این پژوهش فراروی محقق قرارگرفته این است که استقلال‌خواهی اقلیم کردستان عراق چه تهدیدها و فرصت‌هایی را برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در پی دارد؟ با توجه به سوال مطرح‌شده، فرض نگارنده در این پژوهش این است که افزایش و گسترش مطالبات قومی در ارتباط با مسئله کردی در عراق همخوانی زیادی با مختصات امنیتی منطقه و واحدهای مسلط سیاسی آن ندارد و با امنیت ملی دولت‌های درگیر خصوصا ایران در تضاد است. تمایلات استقلال‌طلبانه اقلیم کردستان عراق بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های گوناگون، تاثیرات جدی داشته و فرصت‌ها و تهدیدهایی را فراروی ایران قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


برنجکار، رضا، (1378)، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، قم، انتشارات کتاب طه.
بلک، آنتونی، (1385)، تاریخ اندیشه سیاسی اسلام از عصر پیامبر تا امروز، تهران، اطلاعات
غیب غلامی هرساوی، حسین، (1393)، وهابیت قبل از نفت: کارنامه وهابیت سلفی در قلب جزیره عربی، قم، مرکز نشر ابتا.
قاسمی اف، الیاس، (1391)، ابن تیمیه امام سلفی ها، قم، مجمع جهانی اهل بیت (ع).
طبسی، نجم الدین، (1391)، شناخت وهابیت، قم، دلیل ما.
لوتسکی، ولادیمیر، (1356)، تاریخ عرب در قرون جدید، ترجمه پرویز بابائی، تهران، چاپار.
موثقی، احمد (1379) جنبش های اسلامی معاصر، تهران، سمت.
هرسیچ حسین و مجتبی تویسرکانی، (1392)، چالش های وهابیت، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
مسجد جامعی، زهرا، (1392)، نگرشی بر شناخت وهابیت، تهران، موسسه فرهنگی انتشاراتی پازینه
مکارم شیرازی، ناصر، (1388)، وهابیت بر سر دو راهی، قم، انتشارات امام علی (ع).
ناظمی قره باغ، مهدی، (1390)، وهابیت در جهان اسلام، تهران، اندیشه سازان نور
اسد علی زاده، اکبر، (1386)، «ریشه های تاریخی و نحوه شکل گیری وهابیت»، فصلنامه مبلغان، شماره 96.
ریحانی، جاسم، (1395)، «تداوم افکار وهابیت در داعش در حمله به عتبات در تاریخ عراق»، فصلنامه، مطالعات خاورمیانه، سال بیست و سوم، شماره اول، شماره 83.
مومنی، مجید رضا، بنفشه رستمی و آزاده رحیمی لهی، (1395)، «مطالعه جریان‌های افراط‌گرای اسلامی»، فصلنامه، سیاست خارجی، وزارت امورخارجه، سال سی ام، شماره 2.
امین، محسن، (1382)، «کشف الارتباب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب»، تحقیق حسن الامین، (بی جا).
صبحی احمد، محمد، (2008)، جذور الارهاب فی العقیده الوهابیه، طبعه الولی، بیروت، دارالمیزان.
الخضر، عبدالعزیز، (2011)، السعودیه، سیره الدوله و المجتمع، طبعه الثانیه، بیروت، شبکه العربیه للا بحات والنشر.
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، (2010)، «الملل و النحل»، تحقیق محمد سید گیلانی، بیروت، دارالمعرفه.
 ولایتی، علی اکبر، (10/7/1390)، خبرگزاری فارس، قابل دسترس در سایت: farsnews.com
Crooke, Alastair, "You Can't Understand ISIS If You Don't Know the History of Wahhabism in Saudi Arabia",The Huffington Post, 27/8, 2014a, available at: saudi-arabia_b_5717157.html.