واکاوی چالش های ژئوپلیتیکی کردستان عراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد. اصفهان. ایران

چکیده

شناخت تنگناها و محدودیت­های ژئوپلیتیکی کشورها و همچنین شناخت متغیرهای مثبت و منفی آن و تعیین جایگاه و منزلت کشورها در سطح منطقه­ ای و جهانی همواره مورد توجه اندیشمندان در حوزه ­های مختلف علوم سیاسی و روابط ­بین ­الملل بوده است. تعیین وزن ژئوپلیتیکی توسط واحدهای سیاسی می تواند آنها را در بهره­ برداری های سلبی و ایجابی یاری نماید. پس از فروپاشی نظام دوقطبی و شکست صدام از نیروهای ائتلاف در سال 1991 و سقوط دولت بعث در سال 2003، مساله کردستان عراق به صورت یک پدیده ژئوپلیتیکی فعال در منطقه و جهان به ظهور رسید؛ که باعث شکل­ گیری حکومت خودگردان در شمال عراق شد، اما بحث استقلال برای کردستان هم چنان به صورت یک معمای لاینحل باقی مانده است. سوال اصلی تحقیق این است که کردستان عراق برای رسیدن به استقلال دارای چه محدودیت­ هایی می ­باشد؟ مفروض تحقیق این است که کردستان عراق برای رسیدن به استقلال دارای محدودیت­های ژئوپلیتیکی در حوزه اقتصاد، سیاست و جغرافیا می باشد. نتایج نشان می دهند که تحقق یک دولت مستقل کردی در منطقه ­ی خاورمیانه میسر نمی گردد.
 

کلیدواژه‌ها


احمدی، حمید، (1395)، قومیت و قوم­گرایی در ایران؛ تهران: انتشارات نی، چاپ دوازدهم.
اخوان­ کاظمی، مسعود و عزیزی، پروانه، (1390)، «کردستان عراق؛ هارتلند ژئوپلیتیکی اسراییل»، فصلنامه راهبرد، شماره 60، پاییز.
الهی، همایون، (1384)، «خلیج‌فارس و مسایل آن»، تهران: نشر قومس.
اعظمی، هادی و حیدری، جهانگیر، (1394)، مدل‌سازی نشانگان سیاست های همگرا و واگرای قومی در ایران؛ فصلنامه ژئوپلیتیک، سال یازدهم، شماره اول، بهار.
تقوی ­اصل، سیدعطا، (1384)، «ژئوپلیتیک جدید ایران از قزاقستان تا گرجستان»، تهران: وزارت امر خارجه مرکز چاپ و نشر.
حافظ­ نیا، محمدرضا، (1381)، «جغرافیای سیاسی ایران»، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
حافظ ­نیا، محمدرضا، (1385)، «اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک»، مشهد: انتشارات پاپلی، چاپ اول.
حافظ ­نیا، محمدرضا، بی­تا، «تعریفی نو از ژئوپلیتیک»، فصلنامه تحقیقاتی جغرافیایی، شماره 488.
حافظ ­نیا، محمدرضا، (1385)، «تاثیر خودگردانی کردهای شمال عراق بر کشورهای همسایه»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، زمستان، شماره 83.
حافظ­نیا، محمدرضا، زرقانی، سیدهادی، (1391)، «چالشهای ژئوپلیتیکی همگرایی در جهان اسلام»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، تابستان، شماره 80.
حکیم، حسن،(1381)، «وضعیت گروه­های سیاسی عراق»، فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، تابستان، شماره 18.
جنتی­محب، فائزه، (1391)، «معادلات سیاسی اقلیم کردستان عراق: با تمرکز بر نقش اسراییل در تطویل معمای کرکوک»، فصلنامه مطالعات منطقه ­ای، زمستان، شماره 47.
خالدی، حسین، (1388)، «تحلیل ژئوپلیتیک خودگردانی شمال عراق و تاثیر آن بر حرکت­های قوم گرایانه پیرامونی با تاکید بر ایران»، پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، راهنما: دکتر حمیدرضا محمدی، مشاور: دکتر علیرضا محرابی.
دیلمی­ معزی و شجاع، مرتضی، (1387)، آمریکا و راهبرد بازنگری در مرزهای سرزمینی در خاورمیانه، ماهنامه اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست­ ودوم، شماره هفتم و هشتم، فروردین و اردیبهشت.
عزتی، عزت­اله، (1388)، «جغرافیای استراتژیک ایران»، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
عبداله ­پور، محمدرضا، (1390)، «تعارض ژئوپلیتیکی کردستان عراق با میدان های منطقه ­ای، جذب اسراییل در میدان مغناطیسی کردستان عراق»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تابستان 1390، شماره 65.
قربانی ­شیخ ­نشین، ارسلان و قدمی، اکرم (1391)، «بررسی راهبرد سیاست خارجی آمریکا در کردستان عراق و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 62، بهار.
مویر، ریچارد، (1379)، «درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی»، ترجمه: دره میرحیدر، تهران: سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
مجتهدزاده، پیروز، (1381)، «جغرافیای سیاسی، سیاست جغرافیایی»، تهران: انتشارات سمت.
موسوی، سیدحافظ و دیگران، (1395)، تاثیر تحولات جهان عرب بر سیاست منطقه ­ای ایران و ترکیه؛ فصلنامه ژئوپلیتیک، سال دوازدهم، شماره اول، بهار.
هوشمند، احسان، (1383)، «کرد یا کردها مدخلی جامعه ­شناختی بر کردشناسی»، فصلنامه گفتگو، شهریور، شماره 40.
 
http://www.tabnak.ir/fa/news.(Accesse & 7 Agust 2014).
Kagan, Robert. (2004), "Of Paradise and Power: America versus Europe in the
New World Order", knopf.
Rozoft, Rick .(2009), "NATO In The Persian Gulf from Third World War to the
Istanbul Cooperation Initiative", February 7.