1
استادیار جغرافیای سیاسی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
2
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی
چکیده
آب سرچشمهی زندگی بشر است و همه فعالیتها و روندهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع در سطح خرد و کلان از آن تاثیر می پذیرد. کمبودآب قابل مصرف برای انسانها، آن را به منبع کمیابی تبدیل کرده که به راحتی می تواند کنشهای مربوط به دست یابی به آن را به خشونتهای پایدار یا گذرا تبدیل کند. ازجمله مناطق جهان که با کمبود آب روبروست، جنوب غرب آسیا است که کارشناسان و تحلیلگران بسیاری در مورد تنشهای احتمالی بر سر دست یابی به آب در آن هشدار میدهند. منطقه حوضهی آبریز دجله و فرات نیز وضعیت ویژه ای دارد. عبور رودخانه های بین المللی از مرزهای سه کشور ترکیه، سوریه و عراق که از یک سو نیاز فراوانی به آب دارند و از سوی دیگر تنشهای داخلی و بین کشوری آنها را آسیبپذیر میکند، کلاف پیچیدهای را ایجاد کرده است. پیچیدگی این وضعیت با در نظر گرفتن نظامهای سیاسی اقتصادی متفاوت بیثباتی سیاسی و جایگاه فوق العاده مهم این منطقه که هر حرکتی در آن واکنشهای منطقهای و جهانی در پی دارد، شدت بیشتری مییابد. به منظور واکاوی این وضعیت و تحلیل روند حاکم بر آن و برآورد سناریوهای پیشرو، مقاله حاضر با در پیش گرفتن رویکرد سیستمی و با روش توصیفی ـ تحلیلی؛ تلاش دارد تا ضمن تشریح وضع موجود ابعاد سیستمی و وابستگیهای متقابل این کشورها را تحلیل و راه کارهای مناسب را پیشنهاد کند.
)