علل ناکامی احزاب اسلامی در کردستان عراق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه تهران

چکیده

منشا و تاریخ بیداری یا ظهور جنبش های اسلامی عراق را می توان وابسته به جنبش های اصلاحی و اسلامی کسانی چون سید جمال الدین اسدآبادی، محمد عبده و محمد رشیدالرضا دانست. اندیشه اسلامی این افراد در جهت بیداری کشورهای اسلامی زیر سلطه­ی استبداد و استعمار بود که این فکر به شکل وسیعی در میان مسلمانان گسترش پیدا کرد. کردستان عراق، واقع در شمال کشور عراق کنونی نیز از این آرا و اندیشه ها بی تاثیر نبوده است. با شکل گیری اولین جنبش های اسلامی به شکل رسمی به نام جنبش اخوان المسلمین در مصر به رهبری حسن البنا، در کردستان عراق نیز به پیروی از این اتفاق و به دنبال این حرکت در شهر حلبچه در سال 1943 م. عبدالله بگ بن احمد بگ و محمد سعید، یک حزب اسلامی به نام «حزب اسلامی کرد» را تشکیل دادند، اما علیرغم پیشینه­ی قدیمی و تاریخی در بررسی تحولات سیاسی و اجتماعی کردستان عراق، غلبه یافتن مباحث قومی و قوم ­گرایی (گفتمان ناسیونالیستی)، غلبه­ی جریانهای رقیب حزبی سکولار و حضور نیروهای خارجی (ایالات متحده آمریکا) باعث ناکامی جریان های اسلام گرا در کردستان عراق شده است. ازاین رو در مقاله حاضر پس از بررسی پیشینه اسلام سیاسی در کردستان عراق، متغیرهای تاثیرگذار فوق الذکر در ناکامی جریان های اسلامی مورد تحلیل و مطالعه تفصیلی قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها