زنان و انقلاب ژانویه 2011 نشانه‌شناسی 50 عکس خبرگزاری‌های خارجی از حضور زنان مصر در انقلاب و پس از آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه مطالعات منطقه ای، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 پژوهشگر ارتباطات سیاسی. تهران. ایران

چکیده

در خلال تحلیل‌های سیاسی و اجتماعی موجود از نقش و حضور زنان در انقلاب ژانویه 2011، آنان اغلب در دو قالب بررسی و تحلیل شده‌اند؛ زنان فعال در حوزه سیاسی مانند اعضا و فعالان احزاب سیاسی و دانشجویان معترض. برخی دیگر از تحلیل‌ ها به بررسی شرایط حضور زنان در عرصه سیاسی (انتخاب کننده و انتخاب شونده) می‌پردازند یا مطالبات زنان را در بر می‌گیرند. مقاله حاضر بر آن است تا با استفاده از روش نشانه­ شناسی بر اساس تصاویر منتشرشده از زنان در مراحل مختلف انقلاب مصر و پس از آن، ابعاد دیگری از این تحول مهم منطقه را بررسی کند و اهمیت آن را در چارچوب فعالیت­ های تاریخی زنان مصر نشان دهد. از میان تصاویر منتشر شده از انقلاب مصر، سه حادثه مهم تحصن‌ های ابتدایی در میدان التحریر، انتخابات ریاست جمهوری، برنامه ­های اعتراضی و یا حمایتی از حقوق زنان و مبارزه با تجاوز در مراسم دومین سالگرد انقلاب مصر برای بررسی در این نوشته انتخاب شده‌اند تا بر اساس نشانه‌ها به پرسش اصلی مبنی بر اینکه زن انقلابی مصری چه کسی است و چه ویژگی‌هایی دارد پاسخ دهد. این مقاله با بررسی عکس‌های منتشر شده در خبرگزاری‌های معتبر نقش زنان در انقلاب مصر را مستقل از مردان و نه تنها تابع و پیرو و هم‌ چنین مغایر با کلیشه‌های سنتی رایج می‌داند که در کنار مردان نه تنها به ­عنوان حامی بلکه به ­مثابه پیشرو در انقلاب مشارکت داشته و دارند.

کلیدواژه‌ها


 احمدیان، حسن (1389)، «دگرگونی‌های مصر؛ از انتخابات پارلمانی 2010 تا سقوط مبارک»، دسترسی در: http://www.isrjournals.ir/fa/essay/681-essay-farsi-old-213.html
 اعتضادالسلطنه، نوژن (1390)، «آیا بهار عربی به زمستان زنان عرب خواهد انجامید؟»، دسترسی در: www.anthropology.ir/node/12440
آرنت، هانا (1381)، انقلاب، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: انتشارات خوارزمی.
 بارت، رولان (1373)، «از اثر تا متن»، ترجمه مراد فرهادپور، فصلنامه ارغنون، شماره 4.
بارت، رولان (1386)، امپراتوری نشانه‌ها، ترجمه ناصر فکوهی، تهران: نشر نی.
 بارت، رولان (1390)، اتاق روشن، ترجمه نیلوفر معترف، ، تهران: نشر چشمه.
 بشیریه، حسین (1374)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پورشجاعی، ریحانه (1391)، «روایت دیکتاتور شدن سوزان مبارک»، روزنامه جوان، 22 آبان.
پیش­نویس ­قانون اساسی مصر، دسترسی در: http://www.tabnak.ir/fa
چمنی­ مقدم، مصطفی؛ محمدنبی سلیم و میرزامحمد حسنی (1399)، «بررسی تطبیقی ملی­ گرایی و جنبش زنان در ایران و مصر (1342-1285)»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال 15، شماره 3.
 روح‌نواز، علیرضا (1384)، «سرمقاله»، فصلنامه عکاسی حرفه‌ای، شماره 1.
شمسینی­ غیاثوند، حسن و خورشید نجفی (1395)، «واکاوی مشارکت سیاسی زنان درجهان اسلام در عصر جهانی شدن؛ با تاکید برکشورمصر»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال 5، شماره 19.
 طباطبایی، حمیده (1381)، «کار زنان برآوردی از سود و زیان­ها؛ جنسیت و اشتغال در مصر»، نشریه حقوق زنان، شماره 21، فروردین.
 العاقلی، شیما (1390)، «گفت‌وگو با دکتر شیما العاقلی»، سایت دخت­ ایران، دسترسی در: http://www.dokhtiran.com/dialog/1390_11_12/000352.php?q=print
 عزتی، محمد (1390)، «حقوق زنان در مصر»، دسترسی در: http://bashariat.org/fa/%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%B5%D8%B1.htm
 کاستلز، مانوئل (1382)، عصر اطلاعات؛ جامعه شبکه‌ای، جلد اول، ترجمه احد علی‌قلیان و افشین خاکباز، تهران: طرح نو.
 کوبر، کنت (1387)، فتوژورنالیسم، ترجمه اسماعیل عباسی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
 کین، جان (1383)، رسانه‌ها و دموکراسی، ترجمه نازنین شاه‌رکنی، تهران: طرح نو.
 لا، بیل (1390)، «انقلاب مصر از نگاه پنج زن»، بی‌بی‌سی فارسی، 1390، دسترسی در: http://www.bbc.co.uk/persian/world/2011/04/110413_u03_egypt_five_women.shtml
مجدی، نعمات (2009)، «راویة عطیة: أول نائبة مصریة بعد الثورة»، جریدة الرای: http://www.alraimedia.com/alrai/Article.aspx?id=152068
همدانیان، فاطمه (1391)، «زنان به دنبال جایگاهی در مصر بعد از مبارک»، دسترسی در: http://zananpress.com/archives/28836
 یورونیوز فارسی (2011)، «اصل 75 قانون اساسی مصر، مانعی برای مشارکت برابر زنان»، دسترسی در: http://persian.euronews.com/2011/03/08/egypt-s-women-under-represented-in-reform
 
Atass, Basma (2011),The new Egypt: Leaving women behind”; at: http://www.aljazeera.com/indepth/features/2011/03/201138133425420552.html
Aziz, Sahar (2011), “What Egyptian Women and Men Want”, Foreign Policy; at: http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/03/10/what_egyptian_women_and_men_want#1.
El Deeb, Sarah (2012),Man goes undercover as a woman to investigate sexual harassment in Egypt”; at: http://news.nationalpost.com/2013/05/13/man-goes-undercover-as-a-woman-to-investigate-sexual-harassment-in-egypt/
Gallup poll (2012), “After the Arab Uprising: Women Rights, Religion and Rebuilding, 2012”; at: http://www.gallup.com/poll/155306/arab-uprisings-women-rights-religion-rebuilding.aspx
Herald Journal (1957), “Innovation for Egypt: Women Office Seekers Create Furor”; at: http://news.google.com/newspapers?id=NjIsAAAAIBAJ&sjid=Z8sEAAAAIBAJ&pg=5865,748457
Introduction of women and gender issues in Islamic Studies and Middle East Section of Cornell University Library, “The Statue of Women in Ancient Egypt”; at: http://www.library.cornell.edu/colldev/mideast/womneg.htm
National Post Daily (2013), “Man goes undercover as a woman to investigate sexual harassment in Egypt”; at: http://news.nationalpost.com/2013/05/13/man-goes-undercover-as-a-woman-to-investigate-sexual-harassment-in-egypt
Philiptchenko, Tatiana (2009), “Interview with Moataza S. Abd Elsabour”; at: http://www.egyptianwomen.info/moataza-sabd-elsabour.html   
Picone, Peter (2005), “The Status of Women in Ancient Egyptian Society”, at; http://www.virtual-egypt.com/newhtml/special/women.
Population in Censuses by Sex & Sex Ratio (1882–2006), Central Agency for Public Mobilization and Statistics, Retrieved 2011-04-17; at: http://en.wikipedia.org/wiki/Census_in_Egypt
Seawright, Caroline (2001), “Women in Ancient Egypt”, 2001; at: http://www.markville.ss.yrdsb.edu.on.ca/projects/classof2007/16chong/kim/Egyptian%20Women1.htm
Shokalmy, Hania (2012), “Women Want Hero”; at: www.cnn.com/2012/05/22/opinion/egypt-women-election-shokalmy
Taher, Nadia (2012),We are not Women, we are Egyptians’: Spaces of Protest and Representation”; at: http://www.opendemocracy.net/5050/nadia-taher/we-are-not-women-we-are-egyptians-spaces-of-protest-and-representation