رقابت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و مسئله چشم‌انداز صلح در لیبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری روابط بین‌الملل و مدرس دانشگاه. تهران. ایران

چکیده

زمانی که حکومت اقتدارگرای معمرقذافی سقوط کرد، برای اغلب مردم این تصور ایجاد شد که روح صلح، آرامش و زیست مشترک سیاسی و اجتماعی در لیبی درحال شکل‌گیری است، ولی آنچه امروز مشاهده می‌شود وضعیت پرتلاطمی است که با دخالت و رقابت دیگر بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ابعاد نامعلوم دیگری هم یافته است. اکنون این پرسش دارای اهمیت مطرح است که رقابت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، آینده صلح در لیبی را چگونه رقم خواهد زد؟ به نظر می‌رسد که دخالت عوامل بیرونی به دلیل عدم شکل‌گیری ماهیت مشترک میان گروه‌های سیاسی لیبی پس از فروپاشی بوده است که محیط آشوب‌زده رقابتی، همراه با ترس را برای دخالت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای فراهم نموده است؛ ترس امنیتی که زمینه­ ساز ایجاد یک معما و معادله امنیتی در این منطقه شده و آینده صلح در لیبی را با ابهام رو به ­رو کرده است. براساس یافته‌ها، مقاله حاضر به این جمع‌ بندی می‌رسد تا زمانی که موضوع ضعف توزیع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... در لیبی مرتفع نگردد، رقابت بازیگران بیرونی ادامه‌دار خواهد بود؛ چراکه اساسا ضعف توزیع در لیبی ابتدا به‌ساکن بحران را ایجاد و سپس گسل‌های دیگر را فعال نموده و پیامد آن سبب شکاف‌های فکری، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و در نهایت امنیتی شده است. درواقع در مرحله نهایی ماهیت امنیتی رخ نموده و با دخالت بازیگران دولتی و غیردولتی بیرونی، زمینه‌های آشوب امروزی شکل گرفته و محیط پیرامونی این کشور را تحت تأثیر قرار داده که خود این موضوع با تاثیر متقابل بر لیبی چشم‌انداز صلح را ناپایدار نموده است. در این ‌راستا تلاش شده که با بررسی زمینه‌های جنگ داخلی، بیان شود که بحران‌های آینده لیبی حاصل چه مواردی در تصمیم‌ گیری بازیگران حال حاضر بوده است. بر همین اساس مقاله تلاش دارد با گردآوری مجموعه اطلاعات ضروری، به توصیف، تجزیه، تحلیل و استنباط روابط داده‌های مزبور بپردازد تا میزان اثرگذاری متغیرها بر یکدیگر مورد سنجش قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


 ابراهیم ­نیا، حسین (1399)، «ماهیت رقابت بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای (ترکیه، روسیه و مصر) در تحولات لیبی در چشم‌انداز 2021»، کتاب آفریقا 2، تهران: موسسه ابرار معاصر تهران.
نبوی، سیدعبدالامیر (1399)، «مصر در منگنه بحران‌ها؛ چالش‌های داخلی و ناامنی خارجی»، کتاب آفریقا 2، تهران: موسسه ابرار معاصر تهران.
 
Cilliers, Jakkie, Hughes Barry , and Moyer Jonathan . African Futures 2050 . Pretoria, South Africa: Institute for Security Studies, 2011.
Kindl, Martin. "African Security Futures Threats, Partnership, and International Engagement for the New U.S. Administration." Prism, 2017: Vol. 6, P4.
Matfess, Hilary. "“Africa,” In Charting A Course: Strategic Choices For A New Administration." Washington, Dc: National Defense University Press, 2016: 298.
McKinney. Lions on the Move . Newyork: The Progress and Potential of African Economies, 2010.
Nelson, Soraya. Libyan Arms Flow Into Egypt across Northern Sinai. South Africa: National Public Radio, 2011.