ایران و سیاست خارجی خاورمیانه‌ای نسل پنجم رهبران چین (2019-2012)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران

2 استاد علوم سیاسی، دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران

چکیده

با روی کار آمدن نسل پنجم رهبران چین متعاقب برگزاری هجدهمین کنگره سراسری حزب کمونیست چین در سال 2012، شاهد اتخاذ راهبرد‌های نوینی در سمت‌گیری‌‌های سیاست خارجی چین هستیم. طرح ایده «یک کمربند - یک جاده» از سوی شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین و نیز تصمیم این کشور برای اعطای تسهیلات و کمک‌‌های مالی برای نوسازی اقتصادی کشور‌های عربی، نشان از تغییر در راهبرد‌های سیاست خارجی چین در دوره جدید نسبت به خاورمیانه دارد. از این منظر، جمهوری اسلامی ایران نیز به‌عنوان یکی از قدرتمندترین بازیگران منطقه خاورمیانه نقشی راهبردی در سیاست خارجی چین ایفا می‌کند. این مقاله به دنبال پاسخ به این سؤال است که چرا ایران در کنش سیاست خارجی نسل پنجم رهبری جمعی چین، از جایگاه ویژه‌ایی برخوردار شده است؟ یافته این تحقیق حاکی از آن است که الگوی کنش سیاست خارجی چین در قبال ایران اتخاذ سیاست بی‌طرفی فعال و میانجی‌گری بوده و این کشور تلاش دارد تا ضمن پرهیز از رویارویی مستقیم با دیگر قدرت‌‌های درگیر در منطقه به ویژه ایالات­متحده آمریکا، نسبت به تضمین ثبات جریان صادرات انرژی ایران به چین، بیشینه‌سازی منافع اقتصادی، برعهده گرفتن تعهدات و مسئولیت‌های بین‌المللی به عنوان یک قدرت جهانی و نیز افزایش نفوذ سیاسی اقتصادی و امنیتی خود در منطقه از طریق ایران اقدام نماید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

ارغوانی پیرسلامی، فربیرز (1394)، «چین و ایران؛ راهبرد‌های سیاست خارجی و چالش همکاری‌های فراگیر»، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، شماره سوم، 92-63.
ارغوانی پیرسلامی، فریبرز و سحر پیرانخو (1396)، «جاده ابرایشم نوین به‌مثابه راهبرد سیاست خارجی چین: فرصت‌ها و تهدیدها برای ایران»، فصلنامه روابط خارجی، سال نهم، شماره سوم، صص 42-7.
ارغوانی پیرسلامی، فریبرز (1394)، بازدرآمدی بر روابط راهبردی چین و ایران: در پرتوی هویت‌های بین‌المللی، تهران: مخاطب.
ارغوانی، فریبرز، سید جواد صالحی (1394)، «سیاست کنش متوازن چین و برنامه هسته‌ای ایران»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره 11، صص 134-99.
امام‌جمعه‌زاده، سید جواد  و سمیرا نساجی (1392)، «سیاست خارجی نسل پنجم رهبری جمهوری خلق چین نسبت به جمهوری اسلامی ایران»، دانش سیاسی، سال نهم، شماره دوم (پیاپی 18)، صص 72-59.
امیری، سروش (1397)، «گستره نفوذ چین در جنوب شرق آسیا»، خبرگزاری صداوسیما، قابل دسترس در: http://www.iribnews.ir/fa/news/2320528
بصیری، محمدعلی و حسن آئینه‌وند (1395)، «مقایسه رویکرد روسیه، چین و آمریکا در قبال پرونده هسته‌ای ایران»، پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال پنجم، شماره 9، صص 55-25.
زارع، محمد (1394)، «جایگاه ایران در استراتژی کمربند اقتصادی جاده ابریشم»، در چشم‌انداز روابط ایران و چین، تهران: ابرار معاصر، صص 162-139.
سازمند، بهاره و فریبرز ارغوانی (1392)، «ایران، چین و چالش‌های فراروی همکاری‌های فراگیر»، فصلنامه سیاست، شماره 27، صص 106-83.
شاه‌محمدی، سمیرا (1396)، «چالش‌های سیاسی و امنیتی راهبرد چین برای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 100، صص 145-119.
شریعتی‌نیا، محسن و حمیدرضا عزیزی (1396)، «همکاری ایران و چین در کمربند اقتصادی جاده ابریشم»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 36، صص 29-7.
صادقی، سید شمس‌الدین (1394)، «امنیت انرژی چین و ژئواکونومی انرژی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین­المللی، شماره 22، صص 124-85.
Chaziza, M. (2018). "China’s Approach to Mediation in the Middle East: Between Conflict Resolution and Conflict Management". Available at: Middle East institute, https://www.mei.edu/publications/chinas-approach-mediation-middle-east-between-conflict-resolution-and-conflict
Esfandiary, D. & Tabatabai, M. (2018). "Will China Undermine Trump's Iran Strategy?". Foreign Affairs, available at: www. foreignaffairs. com/articles/china/2018-07-20/will-china-undermine-trumps-iran-strategy
Li, C. (2007). "China’s Leadership, Fifth Generation". Available at: https://www.brookings.edu/articles/chinas-leadership-fifth-generation/
Li, C. (2008), "China's fifth generation: is diversity a source of strength or weakness?", Asia Policy, Washington, Number 6
Li, C. (2011). "The Fifth Generation of China’s Leaders: Challenges of the Next Succession". Available at: https://www.brookings.edu/articles/the-fifth-generation-of-chinas-leaders-challenges-of-the-next-succession/
Li, X. & Yuwen, Z. (2016). "The Future of China's Diplomacy in the Middle East". Available at: https://thediplomat.com/2016/07/the-future-of-chinas-diplomacy-in-the-middle-east/
Liao, X. (2012). "Formation of the First Generation Central Leadership Collective - and also on how Mao Zedong's core status was determined". Communist Party of China News. People.com.cn. Retrieved 12 March 2012
Lyall, N. (2019). "China in the Middle East: Past, Present, and Future". Available at: https://thediplomat.com/2019/02/china-in-the-middle-east-past-present-and-future/
Pachios, H. (2015). "Let’s look at China’s role in the Iran nuclear deal". Available at: https://thehill.com/blogs/congress-blog/foreign-policy/251657-lets-look-at-chinas-role-in-the-iran-nuclear-deal
Setser, B. (2017). "Two Trade Variables to Watch in 2017". Available at: https://www.cfr.org/blog/two-trade-variables-watch-2017
Tatar, J. S., (2013). "China New Silk Road Diplomacy". Policy Paper, No. 34(82) at: www.files.ethz.ch
Tsukimori, O. (2018). "Asia's Iran oil imports hit 32-month low in Sept". Available at: https://uk.reuters.com/article/asia-iran-crude/asias-iran-oil-imports-hit-32-month-low-in-sept-idUKL3N1XA32U
Vakil, S. (2018). "China & Middle East: Regional Rebalancing". Available at: https://www.hoover.org/research/china-middle-east-regional-rebalancing
"China's Military Strategy", Ministry of National Defense The People's Republic of China, available at: http://eng.mod.gov.cn/Database/WhitePapers/
"INSTEX shows EU's resolve to uphold Iran nuclear deal: China". Available at: https://www.presstv.com/Detail/2019/02/01/587380/INSTEX-China-Iran
http://www.cheryinternational.com/news/20180129330.html
http://www.irna.ir/fa/News/83063730 https://fa.wikipedia.org/
www.merriam-webster.com

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار