مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aaaaaروابط ایران و کشورهای عربی خلیج فارس: چشم اندازهای آینده151275FAمحمد حسین حافظیاناستادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد کرجJournal Article20220612به رغم پیش بینی برخی محافل سیاسی مبنی بر بروز تنش میان ایران و کشورهای عربی منطقه خلیج فارس در پی تغییر دولت در ایران، تلاش ایران برای گسترش روابط هم چنان ادامه یافت. مقاله حاضر با بررسی پیشینه مناسبات دوسوی خلیج فارس، این فرضیه را به آزمون می گذارد که علاقه مندی و نیاز دو طرف به حفظ روابط و نیز برخی ابتکارات بی سابقه آقای احمدینژاد موجب شد سطح کلی مناسبات همچنان حفظ شود. اگرچه معمولا گفته می شود برنامه هسته ای ایران و نیز اختلاف بر سر جزایر سه گانه در سالهای اخیر ابهاماتی را بر سر راه گسترش روابط پدید آورده است، به نظر می رسد سیاست های منطقه ای ایالات متحده و تلاشهای اسراییل مانع اصلی در این زمینه است. با توجه به آنکه امنیت خلیج فارس تابعی از روابط ایران و کشورهای عربی منطقه است هر دو طرف برای امن و باثبات نگه داشتن آن به یکدیگر نیاز دارند، در عین آن که کاهش تنش میان ایران و آمریکا چندان مطلوب دولتهای عربی نیست.https://cmess.sinaweb.net/article_151275_f32222f82103c2ce98c6a12e41e200d4.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aaaخاورمیانه و تسلیحات151276FAمجتبی انصاریاندانشجوی دکتری حقوق بین الملل و مدرس دانشگاه پیام نورJournal Article20220612با توجه به حجم بالای مبادلات تسلیحات در خاورمیانه و تکیه بر تسلیحات اعم از متعارف و غیرمتعارف به عنوان عنصر اصلی قدرت و تلاش برای نوسازی و بهبود سلاحها، در این مقاله تلاش می شود به صورت نظری ریشه های توجه بیش از حد به آن، بررسی آخرین آمار و تحولات نظامی خاورمیانه که به طور رسمی در تارنماها و نشریه های مراکز مطالعاتی و مؤسسه های پژوهشی آورده می شود بیان گردد. آمار و اطلاعات بیان شده جدا از قاچاق اسلحه به خاورمیانه است که از سوی گروه های غیررسمی و حتی دولتها صورت می گیرد. روش پژوهش، توصیفی است و نقطه تمرکز در قسمت تشریح تحولات نظامی منطقه مذکور از سال 2005 تا 2008 می باشد. با توجه به نوع مباحث، به نظر می رسد واقع گرایی به خصوص واقع گرایی جدید که از محوریت دولتها به عنوان یگانه بازیگر در سطح جهان کاسته است می تواند به عنوان یک سنت فکری (پارادایم) توضیح دهنده خوبی به عنوان بینش و رهیافت اصلی در این نوشته باشد.https://cmess.sinaweb.net/article_151276_74367358bf8fac789faeecab0b168704.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aتحلیل تصمیم های سیاست خارجی ج.ا. ایران بر اساس مدل پیش تئوری روزنا151277FAمحمدرضا جلالی بارنجیدانشجوی دکتری دانشگاه بمبئی (هند)Journal Article20220612با توجه به آن که سیاست چیزی جز مجموعه ای از تصمیم گیری ها نیست، سیاست خارجی و سیاست بین الملل را می توان تبلور تصمیم گیری های بازیگران نظام بین الملل دانست که در این سطح، تئوریهای تصمیم گیری با بررسی محیط کل و پارامترهای تصمیم گیری به ارزیابی سیاست خارجی می پردازد. در مقاله حاضر از مدل پیش تئوری جیمز روزنا به دلیل آن که تلفیقی از سطوح خرد و کلان در زمینه بررسی سیاست خارجی است برای تحلیل سیاست خارجی ایران بهره گرفته شده است. طی این مطالعه مشخص شد که در چهار تصمیم مهم اتخاذ شده در سیاست خارجی ایران همواره متغیر نظام بین الملل بیشترین اثرگذاری را در اخذ تصمیمات مهم داشته و متغیر فرد، تا پیش از اصلاح قانون اساسی در سال 1368 دومین متغیر اثرگذار بوده است. پس از اصلاح قانون اساسی، این متغیر جای خود را به متغیر نقش واگذار نمود. همچنین متغیرهای بوروکراتیک و اجتماع در اولویت بعدی قرار داشته اند.https://cmess.sinaweb.net/article_151277_751eb3f574dfa2439f011ca925e9b409.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aaaجایگاه و نقش عشایر در تحولات سیاسی عراق151278FAسید عدنان محققکارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تهرانزهرا عالیکارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تهرانJournal Article20220612سرشت و بافت قبیله ای از ویژگی های اصلی ساختار اجتماعی عراق است به گونه ای که روابط عشیره ای بر زندگی روستایی و چادرنشینی این کشور سلطه کاملی دارد. با در نظر داشتن این واقعیت، هدف این مقاله بررسی جایگاه و نقش عشایر و قبایل در تحولات سیاسی و اجتماعی عراق در دوره های مختلف حیات سیاسی این کشور است. ایده اصلی آن است که عشایر از متغیرهای مهم تاثیرگذار بر تحولات عراق بوده اند و به دلیل موقعیت برجسته و اثرگذار خود همواره در مبادلات و بازی های قدرت مورد توجه و تعامل بازیگران داخلی و بین المللی عرصه سیاسی قرار گرفته اند. به بیان دیگر، بافت عشیره ای و قبیله ای عراق همواره یکی از عوامل اصلی جهت دهی سیاست ها و ایجاد فرصت و چالش در روند سیاستگذاری بازیگران داخلی و خارجی این کشور بوده است.https://cmess.sinaweb.net/article_151278_d72960dfc50cbad504cb9eef175c9e59.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aaaaژئوپلیتیک عراق و امنیت در منطقه خلیج فارس151279FAسید محسن علوی پوردانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرسJournal Article20220612سیاست خارجی تهاجمی عراق در دهه های گذشته همواره عامل نگرانی برای کشورهای همسایه آن و همچنین ثبات و امنیت منطقه ای بوده است. حمله نیروهای آمریکایی و هم پیمانانش در سال 2003 به این کشور و سرنگونی دولت صدام حسین، این سوال را به وجود آورده است که آیا دوره دردسر آفرینی های عراق به پایان رسیده است؟ این مقاله با بررسی ویژگیهای ژئوپلیتیکی عراق با توجه به مدل جغرافیایی پیتر هاگت برآن است که عوامل جغرافیایی تنش زا در سیاست خارجی عراق همچنان پابرجاست و تا هنگامی که چاره ای برای آنها یافت نشود، زمینه های بروز تنش میان عراق و دیگر کشورها وجود خواهد داشت و مساله امنیت در خلیج فارس همواره تحت الشعاع این مشاجرات قرار خواهد گرفت.https://cmess.sinaweb.net/article_151279_229ead38550f2228b4363922d05a6668.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198616220090622aaaتهدیدات زیست محیطی و امنیت خلیج فارس151281FAمجتبی بنی اسدزادهکارشناس ارشد مطالعات منطقهایJournal Article20220612خلیج فارس با توجه به منابع غنی نفت و گاز و ویژگی های زیست محیطی یکی از مهم ترین مناطق راهبردی جهان به شمار می آید، اما هم زمان در معرض آلودگی و تخریب شدید قرار دارد. مقاله حاضر با توجه به دلایل گوناگون تخریب زیست محیطی منطقه، به بررسی آثار جنگ ها، تردد ناوها و کشتی ها، توسعه میدان های نفتی و احداث جزایر مصنوعی بر امنیت انسانی کشورهای ساحلی می پردازد. توجه به اصول حقوق بین الملل عمومی و آرای دیوان بینالمللی دادگستری در زمینه مسئولیت بین المللی دولتها در قبال خسارت به محیط زیست، بخش دیگری از مقاله را تشکیل می دهد. بر این اساس در پایان، راهکارهایی با عنوان «دیپلماسی محیط زیست میان کشورهای ساحلی و غیرساحلی» جهت حفظ منابع طبیعی خلیج فارس و امنیت انسانی ساکنان منطقه پیشنهاد شده است.https://cmess.sinaweb.net/article_151281_1dfdee4d129974177811b47450fb15da.pdf