مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922The Persian Gulf Cooperation Council and Iran’s Nuclear Programشورای همکاری خلیج فارس و برنامه هسته ای ج.ا. ایران936150469FAقاسم ترابیدکتری روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان0000-0002-5359-9390Journal Article20220526پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تاکنون چه سیاستها و اقداماتی در مواجهه با برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران در پیش گرفته اند؟ فرضیه ای که در این زمینه مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد، عبارت است از آنکه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به شکل مشترک در پی متوقف نمودن برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران بودهاند. همچنین سیاست این کشورها در مقابل ایران به شدت تحت تاثیر سیاست هسته ای آمریکا در منطقه و به طور خاص سیاست آمریکا در قبال جمهوری اسلامی بوده است . کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تا سا لهای 2006 و 2007 بیشتر تلاش داشتند به ارایه راهحلهای دیپلماتیک و موازی با سیاست غرب ایران را تحت فشار قرار دهند. در ادامه و در پی ناکارآمد بودن این سیاست، این کشورها به تبعیت از آمریکا در پی الگویی از هسته ای شدن هستندکه درآن کشور میزبان از غنیسازی اورانیوم انصراف میدهد. این سیاست که در ادامه سیاست های قبلی قرار دارد، با هدف اعمال فشار بر ایران طراحی شده است. هدف اصلی این مقاله ارزیابی این سیاستها و اقدامات صورت گرفته مشترک و ملی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس علیه برنامه هستهای ایران است.https://cmess.sinaweb.net/article_150469_9102c06eae350d92ce6c3169a53fd8cb.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922Curve of Reform Developments and an Analysis of the Role of Opposition in Syriaمنحنی تحولات اصلاحی در سوریه و تحلیل نقش اپوزیسیون در این کشور3760150471FAسید جواد صالحیاستادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیرازJournal Article20220526تحولات اصلاحی در خاورمیانه از لحاظ نظری و عملی فراز و فرودهای متفاوتی را طی نموده است . تحولاتی که از لحاظ نظری خود را در دوگانه های سنت و مدرنیسم، اسلا مگرایی و سکولاریسم عربیسم و پان عربیسم باز تابانده و مجادلات گفتمانی با چند دهه سابقه و معتنابهی از متون را پدید آورده است. تحولات مربوط به بیداری اسلامی در جهان عرب سبب شد واکنش مردم در دستیابی به خواست خود برای مبارزه با رژیم های اقتدارگرا، شیوه های متفاوتی از جمله توسل به بیگانگان مقاومت مدنی و مبارزات مسلحانه را پیشه نمایند که نمونه آن را میتوان در تونس، مصر، لیبی، بحرین، یمن و سوریه مشاهده نمود. نویسنده بر این اعتقاد است که فقدان شکل گیری دولت - ملت به مفهوم واقعی در خاورمیانه، تعمیق شکاف بین حاکمان و مردم و تشدید بحران مشروعیت سبب ساز روندهای اعتراضی در این منطقه گردد. ازآنجای یکه تحولات مربوط به سنخشناسی حوادث خاورمیانه از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، این مقاله در نظر دارد منحنی روند تحولات اصلاحی در سوریه را بر اساس دوگانه اسلام و سکولاریسم و بازتاب عینی آن در دوران حاکمیت حزب بعث سوریه مورد واکاوی قرار دهد. فرضیه اصلی نویسنده آن است که نگاه امنیتی به اصلاحات در سوریه و پیوند خوردن آن به مولفه مداخله منطقه ای و فرامنطقه ای سبب گردید خواستهای اصلاحی که حتی رهبران سوریه بر ضرورت اجرای آن تاکید داشتند از مجرای مسالمت آمیز خارج و جنبه خشونت آمیز به خود بگیرد.https://cmess.sinaweb.net/article_150471_d34282b6b73c1b3d41d95f098d7e0c16.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922The Impact of U.S. and France Interests on Iran-Lebanon Relations: The Case Study of Rafik Hariri’s Assassinationتاثیر منافع آمریکا و فرانسه بر روابط ایران و لبنان (مطالعه موردی: ترور رفیق حریری)61112150472FAمجید عباسیاستادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20220526از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران تاکنون لبنان به خاطر موقعیت ژئوپلیتیک، نزدیکی جغرافیایی به سرزمین های اشغالی، حضور در خط مقدم مقاومت با رژیم اسراییل و وجود قرابت های فرهنگی به ویژه حضور شیعیان و نفوذ سیاسی و فرهنگی حزب الله، از جایگاه ویژ ه ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار بوده است. به دلیل شرایط خاص سیاسی و اجتماعی، گروهها و طوایف لبنانی برای حفظ و گسترش نفوذ خود، به نیروهای خارجی وابسته هستند و این امر باعث حضور و نفوذ قدرت های فرامنطقه ای و به ویژه کشورهایی مانند فرانسه و آمریکا شده است که با بهانه های مختلف درصدد حفظ و توسعه نفوذ خود در این کشور بوده اند. فرانسه و آمریکا نفوذ ایران را در منطقه مانعی بر سر راه اجرای اهداف خود تلقی کرده و ایران را در ظاهر به عنوان تهدید و در پنهان به عنوان رقیبی نیرومند می دانند، در نتیجه با هر گونه حرکتی که باعث تقویت نقش منطقه ای جمهوری اسلامی ایران شود، مخالفت می کنند. در این مقاله تلاش شده است سیاست ها و منافع آمریکا و فرانسه در لبنان به ویژه در زمان ترور رفیق حریری و پیامدهای آن بر روابط جمهوری اسلامی ایران و لبنان مورد بررسی قرار گیرد و به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که اهداف، سیاست ها و واکنش آمریکا و فرانسه در قبال ترور رفیق حریری چه تأثیری بر روابط جمهوری اسلامی ایران و لبنان داشته است؟https://cmess.sinaweb.net/article_150472_ac6d6b9f60bddef59a9b4bf28818cd66.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922A Glance at India’s Regional Cooperation Approach in the Persian Gulfبررسی رهیافت همکاری منطقه ای هند در خلیج فارس97112150474FAماندانا تیشه یاردکتری مطالعات بین الملل از دانشگاه جواهرلعل نهرو (هند) و استادیار مهمان در دانشکده مطالعات جهانJournal Article20220526هندوستان به عنوان یکی از مهمترین کشورهای در حال توسعه، در سال های اخیر در تلاش بوده تا نقش مهمتری برای تامین منافع ملی و حفظ امنیت ملی خویش در دو عرصه منطقه ای و بین المللی ایفا نماید. در این میان، یکی از مهمترین و نزدیک ترین مناطق دارای اهمیت در بحث امنیت منطقه ای هند، منطقه خلیج فارس است. با توجه به ملاحظات موجود، هندوستان درصدد است برای تامین امنیت ملی خویش، به ویژه در حوزه انرژی، روابط ژئواستراتژیک خود را با کشورهای حوزه خلیج فارس گسترش دهد و عمق بخشد. هدف اصلی در مقاله پیش رو، بررسی چارچوب سیاستها و راهبردهای هندوستان برای گسترش روابط خود با کشورهای تولیدکننده نفت و گاز در منطقه خلیج فارس و نیز برپاداری ثبات منطقه ای برای تداوم دسترسی به این منابع است . همچنین نقش ساختار نظام بین المللی در شکل دهی به این سیاست ها و راهبر دها نیز مورد مطالعه قرار خواهد گرفت . از این منظر، فرضیه اصلی در این مقاله عبارت است از آنکه تلاش هند برای گسترش همکار ی های منطقه ای با کشورهای حوزه خلیج فارس، تحت تاثیر ساختار نظام حاکم بر روابط بین الملل بوده و از الگوی «وابستگی متقابل» در حال تحول به نوعی الگوی «هویت ساختی» با تاکید بر ارزشهای حاکم بر روابط بین الملل در دوران کنونی است. تاثیر چنین تغییر و تحولی در سیاست خارجی هند بر روابط این کشور با کشورهای منطقه خلیج فارس، به ویژه ایران، از جمله دیگر مباحثی است که در این مقاله مورد بررسی قرار خواهند گرفت.https://cmess.sinaweb.net/article_150474_4234a5738669d404571b41090ffcb0a4.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922A Study and Ranking of Largest Players in the Oil Marketبررسی و رتبه بندی بزرگ ترین بازیگران بازار نفت جهان113144150475FAسعید میرترابیدانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوسJournal Article20220526در دنیای امروز، تجارت نفت در چارچوب یک بازار به هم پیوسته جهانی صورت می پذیرد که از آن با عنوان «بازار جهانی نفت» یاد می شود. در این بازار عوامل و نیروهای متعددی به طور همزمان فعال هستند و این مساله بر پیچیدگی عملکرد بازار در تعیین سمت و سوی بهای نفت میافزاید. به طور کلی، بازیگران فعال در بازار نفت تنوع فراوانی دارند و از نظر توان اثرگذاری بر تحولات بازار، به هیچ وجه با هم شبیه نیستند. کارشناسان بر این باورند که شرایط بازار نفت با وضعیت رقابت کامل فاصله بسیاری دارد و در واقع نوعی شرایط شبه انحصاری بر آن حاکم است . با این حساب بررسی بزرگ ترین بازیگران بازار جهانی نفت، گامی مهم در راستای شناخت و تحلیل شرایط بازار و گمانه زنی در ارتباط با سمت و سوی تحولات آینده آن به حساب میآید. مقاله حاضر، بزرگ ترین بازیگران بازار نفت جهان را از نظر سیاست های آنان در حوزه نفت و ابزارهای مورد استفاده برای اثرگذاری بر بازار به شکلی منظم مورد بررسی و دسته بندی قرار داده است. همچنین نشان می دهد که ایالات متحده، اوپک، عربستان، چین و آژانس بینالمللی انرژی در شرایط کنونی به ترتیب بزرگ ترین بازیگران بازار جهانی نفت به حساب می آیند و هریک از ابزارها و سیاست های ویژه ای برای اثرگذاری بر تحولات بازار بهره می گیرند.https://cmess.sinaweb.net/article_150475_90025c835c3cdb8e44b63bd3e461fb91.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922Role and Place of Soft Power in Cultural Diplomacy of the Islamic Republic of Iranنقش و جایگاه قدرت نرم در دیپلماسی فرهنگی ج.ا. ایران145176150476FAعلیرضا سمیعی اصفهانیاستادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه یاسوجJournal Article20220526نیل به مقاصد سیاسی، امنیتی و اقتصادی، همواره از مهم ترین اهداف کشورها در تدوین و اعمال سیاست خارجی شان بوده است. برای تحصیل این مقاصد، کشورها به طور سنتی نوعی دیپلماسی مبتنی بر رویکردها و ابزارهای سیاسی، نظامی و اقتصادی را در پیش می گیرند؛ باوجود این ، در نیمه دوم سده بیستم رویکردهای جدیدی در دیپلماسی مطرح شد که توجه افزو نتر و تاکید بیشتر بر راهکارها و ابزارهای فرهنگی را به مسئولان و طراحان سیاست خارجی توصیه می کرد. در این بین ایران نیز، از جمله کشورهایی است که توانایی بالقوه ای در جذب و اثرگذاری بر مخاطبان جهانی و منطقه ای خود دارد. از این رو ضرورت دارد با در نظرگرفتن توانایی های ایران، راهبرد مدونی برای دیپلماسی فرهنگی ارایه شود. بر اساس نظریه سازه انگاری، زمانی که افراد هویت خود را تغییر می دهند، تعریف آنها از منافع نیز متحول خواهد شد. بر این اساس، هدف اصلی مقاله حاضر عبارت است از بررسی توانایی ها و قابلیت های ایران در زمینه قدرت نرم و چگونگی بهره گیری از آنها در دیپلماسی منطقه ای جهت تامین منافع ملی جمهوری اسلامی ایران. با توجه به ماهیت و موضوع مورد مطالعه، گردآوری اطلاعات بهره گیری از منابع خبری با تکیه بر داد ه های عینی - تاریخی صورت پذیرفته است.https://cmess.sinaweb.net/article_150476_0c0c97e17cef1d00141580ce7aabf9e1.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198619320120922Women’s Citizenship Rights: Obstacles and Primary Steps in the Persian Gulf Sheikdomsحقوق شهروندی زنان، موانع و گام های اولیه در شیخنشین های خلیج فارس177204150477FAخلیل اله سردارنیااستادیار علوم سیاسی و مطالعات منطقه ای دانشگاه شیراز0000-0003-2033-2312Journal Article20220526حقوق شهروندی یکی از مهمترین عناصر دموکراسی است. بسته به نوع نظام سیاسی و فرهنگ سیاسی و قوت یا ضعف جامعه مدنی، سطح حقوق شهروندی در کشورها متفاوت خواهد بود . در شیخ نشین های خلیج فارس شکاف بین حقوق زنان و مردان مشهود و شدید بوده است و زنان به مثابه شهروند درجه دوم نگریسته شده اند. با وجود پیشرفت ها و گام های اولیه در دهه اخیر برای پیشبرد حقوق شهروندی زنان به ویژه در کویت، هنوز بخش قابل توجهی از موانع به ویژه در ارتباط با حقوق سیاسی پابرجا مانده است. در این مقاله نگارنده در صدد است با یک رویکرد جامعه شناختی سیاسی به این سوال پاسخ دهد که مهم ترین موانع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در ارتباط با حقوق شهروندی زنان در منطقه خلیج فارس چه بوده اند؟ مهم ترین فرضیه ها یا پاسخ ها عبارتند ا ز : ساخت حکومت پدرشاهی سلطنتی، ضعف شدید نهادهای مدنی، پدرسالاری، قبیلهگرایی و فرهنگ تابعیت ریشه دار، درونی شدن باورهای محافظه کارانه در زنان و مخالفت های علمای محافظهکار با اعطای حقوق شهروندی به زنان.https://cmess.sinaweb.net/article_150477_ec9c6ec5c457f024173ee6d07c544703.pdf