مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222A Study of the Process and Contents of Reconciliation among the Palestinian Organizationsبررسی فرایند و مفاد آشتی سازمان های فلسطینی534150459FAحسین علاییعضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع)Journal Article20220526اختلاف بین گروه های فلسطینی، همواره یکی از معضلات مردم فلسطین در تمرکز بخشیدن به قوای خود در برابر رژیم صهیونیستی بوده است. از زمان اشغال فلسطین تا کنون، چگونگی تشکیل دولتی که بتواند حقوق فلسطینیان را استیفا نموده و آنها را از ناامنی و آوارگی دایمی نجات دهد، نه تنها دغدغه ساکنان آن سرزمین بلکه موضوع حل یکی از مهم ترین مشکلات خاورمیانه بوده است . یکی از طرح های مهم سازش که مورد حمایت آمریکا و برخی از کشورهای عربی است، طرح تشکیل دو دولت یهودی و فلسطینی در سرزمین های اشغالی بر اساس مرزهای قبل از جنگ 1967 است. بر اساس قطعنامه 338 مصوب 1973، شورای امنیت سازمان ملل تاکید داشت که بر اساس قطعنامه 242 شورای امنیت، نیروهای نظامی اسراییل باید از سرزمین های اشغالی خارج شوند اما هنوز اسراییل در بخش قابل توجهی از سرزمین کشورهای عربی از جمله بلندی های جولان حضور دارد . در بسیاری از اجلاس های اتحادیه عرب تاکید شده تا زمانی که نیروهای نظامی اسراییل از کشورهای عربی خارج نشوند، آنان تمایلی برای بازسازی روابط با اسراییل نخواهند داشت. اسراییل تا کنون نشان داده است که هیچگونه علاقه ای به انعطاف پذیری در ارتباط با مرزهای خود ندارد و معتقد است تنها از طریق به کارگیری قدرت و توان نظامی می تواند به مطلوبیت های امنیتی نائل شود. از سوی دیگر، اسراییل به عنوان کارگزار راهبردی آمریکا در خاورمیانه محسوب می شود و هر نوع تصمیم در مورد مساله فلسطین فقط با پذیرش آمریکا امکان پذیر خواهد شد. در وضعیت کنونی، توافق بین گروه های فلسطینی با توجه به نکات فوق قابل فهم و درک است. در این مقاله به ابعاد گوناگون توافق آشتی ملی بین گروه های فلسطینی و تاثیر آن بر آینده فلسطین پرداخته می شود.https://cmess.sinaweb.net/article_150459_c9c9bc90623c961516a4a027c51be345.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222Challenges to Democratization in Post-Saddam Iraq from the Perspective of Constructivist Theoryچالش های دموکراسی سازی در عراق پس از صدام3558150460FAزهرا خداییکارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزیJournal Article20220526این مقاله به بررسی چالش های دموکراسی سازی در عراق از نگاهی سازه انگارانه می پردازد . احزاب و جریان های سیاسی عراق بعد از حمله آمریکا و نیروهای ائتلاف، هنوز نتوانستهاند از خلال کارکردهای دموکراتیک، یک ساختار منسجم سیاسی در این کشور را شکل دهند، به طوری که بعد از انتخابات پارلمانی سال 2010، تشکیل دولت دوم نوری مالکی، نه ماه به درازا کشید و در این مدت هر یک از احزاب و جریان ها مشغول چانه زنی و اصرار بر سر سهم خواهی خود بودند. سخن اصلی در این مقاله آن است که ناهمگونی در بافت و ساختار سیاسی اجتماعی، فرهنگ استبدادی و مطلقه حاکم بر جریان ها و همچنین عدم شکل گیری صحیح روند دولت - ملت سازی از مهمترین چالش های موجود بر سر راه دموکراسی سازی در این کشور بوده است. نویسنده با انتخاب و کاربرد نظریه سازه انگارانه و تشریح سه مولفه آن (ساختار اجتماعی، هویت کنشگران و همچنین ماهیت ساختار کارگزار) این گونه نتیجه گیری می کند که ساختار اجتماعی ناهمگون عراق رفتار رقابتی بازیگران را اعم از بازیگران داخلی و خارجی دامن زده و از سوی دیگر، رفتار رقابتی بازیگران در مرحله ساختارسازی سیاسی به ایجاد یک ساختار مبتنی بر به رسمیت شناختن ناهمگونی منجر شده است.https://cmess.sinaweb.net/article_150460_274289d29c09b47033b5cc4e2f57e3f4.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222An Examination of the Determinants of Foreign Policies of Iran and Saudi Arabia towards Iraqبررسی عوامل تاثیرگذار بر سیاست خارجی ج.ا. ایران و عربستان سعودی در عراق5998150462FAطاهره ذاکر اردکانیکارشناس ارشد علوم سیاسی دانشگاه یزدJournal Article20220526بافت اجتماعی و موزاییکی عراق به گونه ای است که آن را از کشورهای مختلف متأثر می سازد و همچنین بازیگران منطقه ای مختلف در قبال تحولات عراق، منافع ملی و امنیتی بسیاری دارند. سنی های عراق با جهان عرب پیوند قومی دارند، ولی شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل می دهند، ذهنیت تاریخی مناسبی از جهان عرب ندارند و بیشتر با ایران احساس پیوند می کنند. کردها نیز به عنوان یک اقلیت با کردهای ایران، ترکیه و سوریه در ارتباط هستند و با آنها همآوایی دارند. این بافت اجتماعی، عراق را به عرصه ای برای حضور، پیوند و نقشآفرینی بازیگران منطقهای تبدیل می کند. در این میان، ایران و عربستان سعودی اصلی ترین بازیگران منطقهای محسوب می شوند که منافع عمده در قبال عراق دارند و همچنین از توانمندی بالایی برای تاثیرگذاری در عراق برخوردارند. در گذشته و در دوره بعث، به علت نوع نظام سیاسی عراق و حاکمیت اقتدارگرایانه، امکان تاثیرگذاری فزاینده بیرونی بر گروه های عراقی و پیوند با آنها در حد پایینی بود، اما در دوره اخیر این امکان بسیار افزایش یافته است. این مقاله سعی در شناختن عوامل تأثیرگذار بر سیاست خارجی دو کشور جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در عراق دارد. به همین منظور پس از انتخاب سه متغیر مهم در سیاست خارجی دو کشور ایران و عربستان در عراق شامل؛ موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی دو کشور ایران و عربستان، روابط دو کشور با قدر ت های فرا منطقهای و ایدئولوژی سیاسی دو کشور، به مقایسه سیاست خارجی این دو کشور در عراق می پردازد.https://cmess.sinaweb.net/article_150462_208c84a0f26cd391efe185ea1d8f95ba.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222NATO’s Goals in Libyaاهداف ناتو در لیبی99124150463FAسجاد آزادهکارشناس ارشد روابط بین المللJournal Article20220526ناتو طی سال های اخیر به تدریج اهداف و راهبردهای خود را متناسب با دنیای پس از جنگ سرد بازتعریف کرده است. دنیای پس از جنگ سرد برای ناتو یعنی دنیایی بی رقیب و با تهدیدهای جدید که نیازمند یک هویت تازه است. ناتو از این فرصت به خوبی استفاده کرد و با انطباق دادن اهداف و تهدیدهای خود با اهداف و تهدیدهای جامعه بین المللی به عبارت بهتر سازمان ملل که همان مبارزه با تروریسم، بنیادگرایی و سلاح های کشتارجمعی است، خود را به عنوان پلیس بین الملل و تنها نیروی نظامی حافظ امنیت جهانی مطرح کرده است. ناتو در مناطق مختلفی در حوزه سنتی و راهبردی خود دخالت کرده است، اما دخالت در لیبی اولین نمایش قدرت و آزمون ناتو در راستای هویت بازتعریف شده جدید است. ناتو در نهایت به دنبال بازتعریف اصول نظام بین الملل حاکم بر جامعه جهانی است (نظام وستفالیا) تا بتواند ضمن از بین بردن آنارشی موجود، خود را به عنوان قدرت مطلق فائقه در نظام جدید (نظام حفاظت) مطرح کند.https://cmess.sinaweb.net/article_150463_bd388055c5ca4faeb91adeb4bae7e04b.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222Political Equality in the Experiences of Turkey’s Justice and Development Partyبرابری سیاسی در تجربه حزب عدالت و توسعه127156150464FAسیده لیلی عظیمیکارشناس ارشد علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20220526برابری سیاسی یکی از محوری ترین پایه های دموکراسی است که طیفی از اندیشمندان و متفکران جهان غرب، به تقابل آن با اسلام سیاسی باور دارند. این گروه با استدلال هایی متفاوت اسلام سیاسی را فاقد ظرفیت و توان لازم در تحقق برابری سیاسی تلقی کرد ه اند . ترکیه یکی از نمونه های منحصر به فرد به شمار می رود که رویکردها و اقدامات حزب اسلام گرای عدالت و توسعه، منطق تقابل اسلام سیاسی با اصول و مبانی دموکراسی را با چالش مواجه ساخته است. نوشته حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، عملکرد حزب عدالت و توسعه را در چگونگی تحقق اصل برابری سیاسی به بحث گذاشته است. نگارنده پس از شناسایی و معرفی گروه های دینی - مذهبی و قومی - نژادی، اقدامات حزب عدالت و توسعه را در دو دوره حاکمیت این حزب بر جامعه مسلمان ترکیه، در دو حیطه نظری و عملی مورد مداقه قرار داده است. در حوزه نظری، برابری سیاسی در اساسنامه و بیانیههای انتخاباتی حزب بررسی و نشان داده شده که برابری به وجهی عام مورد تاکید رهبران حزب عدالت و توسعه بوده است. در حیطه عملی نیز تجربیات حزب در عرصه های تحقق برابری سیاسی چون حق انتخاب، حق انتخاب شدن و حق احراز مناصب سیاسی، تحلیل و ارزیابی شده است . یافته های مقاله در این خصوص حاکی از عزم، اراده و اهتمام جدی حزب در تحقق و توسعه برابری سیاسی در قلمروهای مورد بحث بوده است.https://cmess.sinaweb.net/article_150464_e9df2ea4c237ed74c85519d07744f8a5.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222Turkish Educational System under Kemal Ataturk (1923-1938)نظام آموزشی ترکیه در دوره حکومت کمال آتاتورک (1938-1923)157176150465FAعباس قدیمی قیداریاستادیار گروه تاریخ دانشگاه تبریزJournal Article20220526در چشم انداز تاریخی، از آغاز اصلاحات غر ب گرایانه در ترکیه به خصوص در دوره کمال آتاتورک تغییرات مهمی در سیاست های آموزشی ترکیه، به موازات تغییرات اجتماعی - سیاسی صورت گرفته است. کمال آتاتورک با در پیش گرفتن سیستم آموزش ملی و سکولار، درصدد دستیابی به اهداف خود مبنی بر ایجاد یک دولت - ملت مستقل، واقعگرا و آیند ه نگری بود که مردم ترکیه را به یک دولت - ملت متحد و متمدن جهان معاصر تبدیل کند. در این دوره، آموزش و پروش تبدیل به وسیله ای برای تعمیم و تعلیم آرا، افکار، سیاست ها و آرمان های حکومت به رهبری کمال آتاتورک گردید. سیاست های کلی حاکم بر نظام آموزشی ترکیه از سوی حکومت تعیین شده و دولت تقریباً تسلط کامل و انحصاری بر امر آموزش داشت . بنابراین، نظام آموزشی ترکیه با انتقال از حکومت عثمانی به جمهوری دچار تحولات بنیادینی شد و در پی اصلاحات صورت گرفته، نظام آموزشی در دوره مورد بحث تبدیل به نظامی دولتی و غیردینی گردد. با وجود اقدامات صورت گرفته در این دوره، برای گسترش آموزش و پرورش آمار و ارقام نشان دهنده تغییرات اساسی در این زمینه نیست.https://cmess.sinaweb.net/article_150465_c8d12a16d795cfda46533cdd6a9a603c.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198618420111222A Study and Critique of Two Rival Paradigms in Explaining Islamism in the Middle East (Since the 1970s onwards)بررسی و نقد دو پارادایم رقیب در تبیین اسلام گرایی در خاورمیانه (از دهه 1970 به بعد)177204150466FAخلیل اله سردارنیااستادیار علوم سیاسی و مطالعات منطقهای دانشگاه شیرازJournal Article20220526مهم ترین پارادایم ها در خصوص چرایی یا ریشه های خیزش گسترده اسلام گرایی از دهه 1970 به بعد کدامند و کدامیک در این خصوص از تبیین بهتری برخوردارند؟ در پاسخ به این سوال، فرضیه به این شکل طرح می شود: دو پارادایم مهم در این خصوص عبارتند از: پارادایم واکنشی و پارادایم برخورد تمدنی. پارادایم برخورد تمدنی به دلایلی همچون: عدم نگاه جامع و منطقی واقع بینانه به اسلام، استناد شدید و صرف به رفتارهای تندروهای اسلام گرا (نه میانه روها و اصلا ح طلبان ) و اقتدارگرایی غالب بر سپهر سیاسی یا حکومتی، نگاه سراسر منفی و عمدتا با جهتگیری غربی به اسلام و جهان اسلام، بی توجهی به ریشه های داخلی و خارجی تاریخی موثر بر این پدیده و عدم برخورداری از تایید تجربی لازم از پذیرش عمومی برخوردار نیست. در تباین با آن، پارادایم واکنشی به دلیل توجه به ریشه های تاریخی داخلی و خارجی، بسترساز و تاثیرگذار بر این پدیده در ظرف زمانی عمدتا از دهه 1960 به این سو نسبت به پارادایم رقیبش از پذیرش بیشتری برخوردار است. نویسنده بر این نظر است که گرچه پارادایم واکنشی، به دلیل یاد شده، از پذیرش بیشتری برخوردار است، با این حال برای تبدیل شدن به دیدگاه غالب، برخی ضرور ت ها الزامی به نظر میرسند: عدم تقلیلگرایی تاریخی صرف، توجه به استدلال های مهم نظری در خصوص سازگاری اسلام با دموکراسی وضعیتمند متناسب با بستر های فرهنگی، ارزشی و دینی در کشورهای اسلامی و توجه به تاییدات تجربی بیشتر در این نوشتار، فرضیه تحقیق با استناد به استدلا لهای نظری، شواهد تاریخی و مطالعات تجربی انجام شده به آزمون گذاشته می شود.https://cmess.sinaweb.net/article_150466_8624b510ca672ecdf4133dd7af2760f9.pdf