مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923A Comparative Study of U.S. and Chinese Policies in the Persian Gulfبررسی تطبیقی سیاست های آمریکا و چین در خلیج فارس529147719FAJournal Article20220408این مقاله سعی دارد ضمن یادآوری اهمیت ژئواستراتژیک خلیج فارس، تفاو ت ها و تشابهات سیاست های دو قدرت آمریکا و چین را در آن تحلیل نماید. لذا بعد از واکاوی سیاست های دو کشور مزبور در این منطقه، نشان داده خواهد شد که آمریکا و چین در زمینه مسائل مربوط به انرژی، مبادلات تسلیحاتی و تجاری در پی به حداکثر رساندن منافع خود می باشند. اما کلیت رفتار سیاسی آمریکابه دلیل نقشی که به عنوان هژمون برای خود قائل است، امنیتی نگر و ایدئولوژیک است. در مقابل سیاست های چین به دلیل رفع نیازهای فزاینده داخلی در منطقه خلیج فارس عمل گرا و پراگماتیک است. پس از خروج انگلستان از منطقه خلیج فارس در اوایل دهه 1970، آمریکا و چین مجال یافتند به تثبیت سیاست های خود به روش های متفاوت در این منطقه بپردازند مبارزه با نفوذ کمونیسم در خلیج فارس در دوره جنگ سرد، تشدید حضور مستقیم نظامی در منطقه پس از حمله عراق به کویت، و حمله به عراق بعد از واقعه 11 سپتامبر نشانگر اهمیت فوق العاده خلیجفارس برای آمریکاست. از این رو آمریکا ضمن بهرهبرداری از انرژی و فرصتهای اقتصادی سعی داشته است به تغییراتی بنیادین در منطقه از جمله اصلاحات و تغییر رژیم کشورهای حوزه خلیج فارس بپردازد، امنیت اسراییل را تامین نماید و ایران را منزوی کند. از طرفی، یکی از مباحث قابل توجه رشد سریع مناسبات اقتصادی و سیاسی چین با کشورهای خلیج فارس است. چین به این منطقه به عنوان یکی از مناطقی در جهان که بیشترین منابع انرژی را داراست، توجه ویژه ای دارد، لذا این کشور از سیاستهای سخت و نظامی در منطقه دوری و سیاست های نرم و غیر ایدئولوژیک را دنبال می نماید. بنابراین، چین در تلاش است تا ضمن پرهیز از درگیری با قدرت های بزرگ، همکار یهای خود را با کشورهای منطقه گسترش دهد.https://cmess.sinaweb.net/article_147719_f44c71c60ea570ad41edefaf99c22649.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923Different Foreign Policy Attitudes between the Islamic Republic of Iran and Turkey in the Middle East Regional Subsystem: 2002-2012تفاوت رویکردهای سیاست خارجی ایران و ترکیه در زیر سیستم منطقه ای خاورمیانه 2012 2003156147720FAJournal Article20220408تدوین و پیگیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه در منطقه خاورمیانه، بهطور طبیعی، متاثر از تحولات نظام بین الملل و نظام داخلی است. در واقع رویکرد متفاوت ایران و ترکیه به نظام بین الملل باعث گردیده است که سیاست خارجی دو کشور کاملا متفاوت باشد. در مقاله حاضر، پرسش اصلی آن است که چه عوامل موثری باعث تفاوت رویکردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه در زیرسیستم منطقه ای خاورمیانه شده است؟ پاسخ موقت به این پرسش آن است که شرایط داخلی ایران و ترکیه و همچنین ساختار نظام بین الملل و زیرسیستم منطقه ای خاورمیانه باعث تفاوت رویکرد سیاست خارجی دو کشور در خاورمیانه شده است. تحلیل شواهد و داده های جمع آوری شده و نیز یافته های پژوهش حاکی از تائید نهایی فرضیه مورد نظر است.https://cmess.sinaweb.net/article_147720_88dc7cb38b5a0ef7597beb7d65871b27.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923Special Process of Turkey’s Accession to the European Unionفرآیند ویژه الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا5872147721FAرضا رسولیدکتری مدیریت دولتی و علم و سیاست، دانشیار دانشگاه پیام نور تهرانJournal Article20220408تقاضای رسمی ترکیه برای ورود به اتحادیه اروپا از آغاز روابط اروپایی، در دستور کار روند گسترش قرار دارد. در این میان، اصلاحات قابل توجهی تا کنون توسط ترکیه به منظور برآورده ساختن نقطه نظرات اتحادیه اروپا و هم سوسازی قوانین و سیاست های خود با آن اتحادیه به عمل آمده است . اما اتحادیه هربار به نحوی تا این زمان از ارایه زمان و تعریفی مشخص برای این تقاضا طفره رفته است. اگرچه الحاق ترکیه موید انتفاع اتحادیه از کاهش قیمت ها است، روند گسترش اتحادیه به سمت ترکیه با اکراه بسیاری صورت می گیرد که عمدتا تحت تاثیر موضوعات فرهنگی، مذهبی و دیگر تفاو ت های میان ترکیه و الباقی اروپا، به ویژه مسئله قبرس قرار دارد. به رغم اراده سیاسی قوی ترکیه برای پیوستن به اتحادیه، به نظر میرسد چشم انداز الحاق، افق روشنی ندارد.https://cmess.sinaweb.net/article_147721_de78a537c814253fd2b4b23531d98873.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923Frankfurt School Critical Theory and Explanation of Deconstructive Moves with Reference to the ISIS Terrorismنظریه انتقادی فرانکفورت و تبیین حرکت های ساختارشکنانه با تاکید بر تروریسم داعش83106147722FAقاسم ترابیدکتری روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان0000-0002-5359-9390Journal Article20220408امروزه بیش از آنکه جنگ میان کشورها امنیت جهانی را تهدید کند، حرکت های تروریستی هستند که موجی از نگرانی فزاینده را در نقاط مختلف جهان به خصوص خاورمیانه ایجاد کرد ه اند . عمده گروه های تروریستی فعال در این منطقه دارای نقاط مشترک از حیث اهداف و شیوه ها هستند که در این زمینه مقالات متعددی به رشته تحریر در آمده است، اما کمتر از نظریه های روابط بین الملل به عنوان ابزار تحلیل وقایع تروریستی بهره برداری شده است. در میان نظریات روابط بین الملل، نظریه انتقادی فرانکفورت، یکی از مهم ترین نظریات رهایی بخش محسوب می شود که با نقد فرهنگ و اقتصاد به دنبال تعریف جدیدی از جهان در سپهر عمومی است. مقاله حاضر با بررسی مباحث فرانظری و آرای اندیشمندان این مکتب، در چارچوبی توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از داد ه ها و اسناد تاریخی در پی یافتن پاسخ این سوال است که دلایل تشکیل گرو ههای تروریستی نظیر داعش تا چه حد منطبق بر داده های نظری مکتب فرانکفورت در موضوع جامعه مدنی و سپهر عمومی است؟ به نظر می رسد مکتب فرانکفورت به عنوان یک ابزار نظری مفید با اشاره جدی به بخش های تبعید شده در خلال سیطره عقلانیت ابزاری، آنان را کانونهای اصلی اعتراضات ساختارشکن در آینده دانسته است. در نتیجه، یکی از دلایل مهم تشکیل و فعالیت گروه های تروریستی نظیر داعش؛ ضعف جامعه مدنی و سپهر عمومی در سطح سوم تحلیل یعنی نظام بین الملل و نیز ضعف آن در سطح دوم تحلیل یعنی کشورهای میزبان تروریسم داعش بوده است.https://cmess.sinaweb.net/article_147722_51fe70d6aeb8215d849371d260dae69f.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923A Study of Factors Causing the Overthrow of Mohamed Morsi and Its Regional Repercussionsبررسی عوامل سرنگونی محمد مرسی و پیامدهای منطقه ای آن107134147723FAسید علی نجاتکارشناسی ارشد مطالعات منطقهای (گرایش خاورمیانه و شمال افریقا) دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20220408از آغاز سال 2011، خاورمیانه و شمال آفریقا شاهد تحولات اساسی و آبستن تغییرات جدی بوده است. از بین این تحولات جدید در خاورمیانه و شمال آفریقا، مصر بیشترین نوسانات را طی سه سال گذشته پشت سر گذاشته است. در آخرین تحولات، محمد مرسی، نخستین رییس جمهور منتخب تاریخ مصر، با کودتای ارتش از قدرت برکنار شد . سرنگونی محمد مرسی که طی یک فرآیندی دموکراتیک روی کار آمده بود، صرف نظر از پیامدهای داخلی، در سطح منطقه ای تبعات و پیامدهای مهمی بر منافع ملی و موقعیت راهبردی بازیگران خاورمیانه بر جای گذاشت. در همین راستا پرسش های اساسی نوشتار حاضر آن است که عوامل سرنگونی محمد مرسی و دولت اخوا ن المسلمین چه بود، و کودتای مصر و سرنگونی دولت اخوان المسلمین چه پیامدهایی را برای بازیگران منطقه ای در بر داشته است؟ فرضیه نوشتار این است که عملکرد منفی دولت اخوانی مرسی، در عرصه سیاست داخلی و خارجی بستر کودتا را فراهم کرد؛ این امر موجب فراهم شدن فرصتهای راهبردی برای عربستان سعودی و اسراییل در خاورمیانه شده و به مثابه ناکامی برای دیگر بازیگران منطقه ای از جمله ترکیه، قطر و حماس است. همچنین یافته های نوشتار از این امر حکایت دارد که با شکل گیری دولت جدید در مصر به ریاست سیسی، خاورمیانه شاهد محور و پیمان نوینی به رهبری عربستان سعودی، مصر، امارات، کویت و اردن خواهد بود.https://cmess.sinaweb.net/article_147723_08a18ce2885be77996a00b669130dc36.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198622320150923Achievements of and Challenges to the Jasmine Revolution in Tunisiaدست آوردها و چالش های پیش رو در انقلاب یاس تونس135150147724FAسید عبدالامیر نبویJournal Article20220408انقلاب یاس در تونس که عامل سقوط بن علی، دیکتاتور این کشور، شد، توانست در مدت کوتاهی دست آوردهای مهمی را به همراه داشته باشد و به عنوان الگویی در جهان عرب شناخته شو د . پس از موفقیت انقلاب، دولت ائتلافی توانست در مدت کوتاهی دست آوردهایی هرچند اندک در این کشور در حال گذار به دست آورد. تونس به عنوان اولین کشور عربی توانست با وحدت و عقلانیت رهبران گروه های سیاسی تنش داخلی را با تساهل و تسامح رفع کند و از اختلاف و درگیری بین نیروهای سلفی و احزاب چپ این کشور جلوگیری نماید.
در این حال تونس با چالشهایی در آینده رو به رو است که می تواند باعث تفرقه و درگیری های داخلی شود. حضور سلفی ها در داخل و افراطیون در کنار مرزها و انتخابات پیش رو، همه نشانه هایی است که چالش در آینده را می توان پیش بینی کرد. از طرف دیگر، اقتصاد نوپای این کشور که در گذشته آسیب های زیادی را متحمل شده، می تواند باعث شکاف بین دولت و ملت گردد و این خطر بزرگی است که چالش های موجود را بیشتر خواهد کرد. این مقاله در نظر دارد به جریان های سیاسی فعال این کشور و چالش پیش رو پس از خیزش عمومی مردم تونس در عرصههای مختلف بپردازد.https://cmess.sinaweb.net/article_147724_f008d6f59d8f93669a442c12ce1cd38d.pdf