مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221An Analysis of the Security Discourse of GCC and Its Implications for Iran-Egypt Relationsتحلیل گفتمان امنیتی شورای همکاری خلیج فارس و تاثیر آن بر روابط ایران و مصر 1981 تا 2015522147543FAحسن سلامیاستاد مدعو دانشگاه تهراناکبر شفیعیکارشناس ارشد مطالعات غرب آسیا (مطالعات مصر) دانشگاه تهرانJournal Article20220405تحولات منطقه ای در طول تاریخ به ویژه از اواخر قرن بیستم از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در روابط ایران ومصر بوده است که از این زاویه دو کشور در برخی مقاطع در مسیر یک رقابت قرار گرفته و گاهی اوقات نیز هماهنگ عمل نموده اند. بی تردید یکی از عوامل اصلی تاثیرگذار بر این مناسبات وجود نهادی منطقه ای به نام شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشور عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس بوده که از زمان شکل گیری در سال 1981 میلادی و از ابتدای جنگ ایران و عراق همواره به عنوان یک عامل تاثیرگذار در این میان عمل نموده است. پرسش اساسی مطالعه پیش رو این است که سیاست های امنیتی شورای همکاری خلیج فارس چه تاثیری بر تداوم چالش دیپلماتیک ایران و مصر داشته است؟ فرضیه پژوهش این است که چالش امنیتی کشورهای شورای همکاری یکی از عوامل اصلی به محاق رفتن مناسبات سیاسی دو کشور از زمان تاسیس این شورا بوده است. مقاله حاضر با رویکرد سطح تحلیل منطقه ای به عنوان یکی از روش های نوین مطالعه روابط کشورها انجام گرفته است. بر همین اساس به نظر می رسد شناخت مسائل منطقه به درک بهتر مناسبات دو کشور کمک می کند.https://cmess.sinaweb.net/article_147543_8694f70f79cf19c975e60ac0e4e57348.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221Confrontation of Identity Approaches and Iranian and Saudi Patterns in Yemenتقابل رویکردهای هویتی و الگوهای ایران و عربستان در یمن3350147544FAهادی ترکیکارشناسی ارشد علوم سیاسیJournal Article20220405در این مقاله با رویکردی سازه انگارانه به چالش روابط ایران و عربستان به عنوان دو کشور رقیب که مدعی رهبری بر جهان اسلام هستند، پرداخته شده است. موج بیداری اسلامی و کشیده شدن دامنه آن به کشور یمن رقابت دو الگوی شیعی و وهابی در سیاست خارجی دو کشور ایران و عربستان را موجب گردیده است این پژوهش بررسی روشمند سازه های هویتی و الگویی و تبلور هویت در رفتارهای سیاست خارجی ایران و عربستان را با روش توصیفی تحلیلی مورد مداقه قرار می دهد. نویسنده سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که جایگاه یمن در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان چیست؟ و فرضیه مقاله بر این است که، جایگاه یمن در روابط دو کشور در چارچوب نگاه هویتی (هویت مذهبی) ایران و عربستان و منافع آنها قابل فهم است. تلقی جمهوری اسلامی ایران از تحولات یمن در قالب بیداری اسلامی و تاثیرپذیری از انقلاب اسلامی ایران و نگاه عربستان به تحولات بحرین در قالب یک مسئله عربی، زمینه حساسیت و تشدید منازعات دو کشور را فراهم آورده است. در واقع ایران و عربستان با توجه به مؤلفه های هویتی تاثیر گذار بر الگوهای رفتاری آنها، نتوانسته اند در قبال بحران یمن به یک هویت مشترک و به تبع آن منافع مشترک دست یابند.https://cmess.sinaweb.net/article_147544_487a67c19f6a1347f66d93152b1ad3ac.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221Common Challenges and Cooperation Regime among the Persian Gulf Nationsچالش های مشترک و رژیم همکاری میان کشورهای حوزه خلیج فارس5168147545FAعلی اکبر کیانیدکترای روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگر مهمان مرکز مطالعات خاورمیانهJournal Article20220405منطقه خلیج فارس از دیرباز حوزه تسلط ایران بوده است، اما تحولات سیاسی و صنعتی جهان طی یک قرن اخیر معادلات منطقه را نیز دچار تحول نموده و آن را از محلی برای تامین منافع راهبردی ما به زمینه چالش مبدل نموده است. اختلافات امنیتی و انرژی و حتی هویتی به عنوان موضوعات سخت، تعامل را دشوارتر کرده و زمینه واگرایی بین همسایگان را فراهم آورده که نقش قدرت های فرامنطقه ای نیز با ادعای هژمون طلبی ایران و امنیتی کردن فضا در این میان مهم بوده است. در این تحقیق با به کا رگیری و تلفیق نظریه رژیم ها و کارکردگرایی به این مهم خواهم پرداخت. نظریه رژیم ها سازوکار شکل گیری همکاری میان کشورها در یک حوزه موضوعی یا جغرافیایی را تبیین می نماید. نظریه کارکردگرایی نیز امکان همکاری میان اعضای ذینفع جهت تسری به سایر حوز هها را پیشنهاد می کند. نتیجه این مطالعه که پس از بررسی چالش های تجاری و صنعتی و زیستی (به عنوان زمینه های نرم) مطرح در منطقه خلیج فارس، امکان ایجاد بستری برای گفت وگو و همکاری و امنیت زدایی را بسیار بالا می داند. اگرچه یکی از عوامل موثر در ایجاد رژیم همکاری، قدرت های بزرگ منطقه ای و جهانی هستند که به خاطر دست بالای ایران در هر سازمان حوزه خلیج فارس موافق چنان همکاری نیستند.<br /> https://cmess.sinaweb.net/article_147545_8fee93a48b571e9bcfe9f99c6fd1aabb.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221Questions of the Iraqi Kurdistan Region: Sources and Obstacles of Independenceمسائل اقلیم کردستان عراق؛ منابع و موانع استقلال6990147546FAصادق زیبا کلاماستاد علوم سیاسی دانشگاه تهراننوذر خلیل طهماسبیدانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهرانJournal Article20220405از زمان تاسیس کشور مستقل عراق تاکنون هیچ گاه نقش و تاثیر کردها در شک لدهی به نظام سیاسی عراق همچون امروز نبوده است. کردستان عراق به دلیل شرایط ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک، جغرافیای آسیب پذیر، عدم ثبات سیاسی و همسایگی آن با کشورهایی که اکراد را در خود جای داده، به حوزه ای راهبردی برای کشورهای همسایه و سایر دولت های منتفع از رصد مسائل فوق تبدیل شده است. با توجه به مولفه های مزبور، کردستان عراق توجه قدرت های منطقه ای را به خود جلب کرده است. نکته مهم و قابل تامل در رابطه با اقلیم کردستان عراق، توجه به منابع و موانع استقلال و همچنین مسائل موجود بین گروه ها و احزاب سیاسی موجود در اقلیم کردستان عراق می باشد. امکان سنجی رسیدن اقلیم کردستان عراق به آرزوی استقلال، موانع و منابع اکراد برای رسیدن به چنین مقصودی موضوع نوشتار حاضر می باشد.https://cmess.sinaweb.net/article_147546_b920a099116a0a72960ce565e5887d9e.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221An Examination of Radical Islamism in Central Asia and the Caucasus and Iran’s Foreign Policyواکاوی اسلام گرایی رادیکال در آسیای مرکزی، قفقاز و سیاست خارجی ایران91109147547FAمهدی عباسیعلی رضا جعفرزاده کوچکیاستادیار دانشگاه پیام نورJournal Article20220405آسیای مرکزی و قفقاز مهد فرهنگ های بزرگ بشری و گذرگاه اروپا به آسیا و به عکس بوده و مورخان، این منطقه را مرز میان تمدن اسلام و تمدنهای دیگر دانسته اند. در دوره اتحاد جماهیر شوروی، ملت های منطقه با سلاح هویت بخش و موثر دین اسلام در برابر سیاست های اسلام ستیزی ایستادند و پس از فروپاشی شوروی نیز این منطقه توانست بار دیگر خود را در پازل دنیای اسلام تعریف کند. با این حال هویت اسلامی در آسیای مرکزی در چند دهه اخیر به طرف رادیکالیزه شدن پیش می رود، تا جایی که اکثر احزابی که داعیه اسلام گرایی در منطقه دارند به نوعی درصدد تقویت بنیادگرایی اسلامی و رادیکالیزه شدن اسلام در منطقه هستند. از ای نرو یکی از مباحث عمده سیاسی- امنیتی در آسیای مرکزی و قفقاز، پاگیری اسلا مگرایی رادیکال بوده که بسیاری از پژوهشگران را به تحقیق درباره این مسئله واداشته است. تحلیل های گوناگونی در این مورد با تاکید بر عوامل درونی و بیرونی ارایه شده و در این میان، گاهی نقش جمهوری اسلامی ایران و سیاست های خارجی آن نیز مورد اشاره قرار گرفته است. در این مقاله علل و زمینه های رشد اسلام گرایی رادیکال در این منطقه بررسی و نشان داده شده که سیاست خارجی ایران هرگز در راستای رشد اسلام گرایی رادیکال نبوده است.https://cmess.sinaweb.net/article_147547_13c008000569196f25001660699fd94f.pdfمرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)مطالعات خاورمیانه1560-198623420161221Human Rights and Democracy in Turkey and Their Implications for Political Ties with the European Unحقوق بشر و دموکراسی در ترکیه و تاثیر آن بر روابط سیاسی با اتحادیه اروپایی111128147548FAافشین زرگراستاد دانشگاهمریم مؤمنیکارشناس ارشد روابط بین المللJournal Article20220405این مقاله درپی آن است که وضعیت حقوق بشر را در ترکیه بررسی و تاثیر آن را بر روند مذاکرات الحاق به اتحادیه اروپا تحلیل نماید. ترکیه یکی از کشورهای راهبردی و مهم در منطقه محسوب می شود، روابط ترکیه و اتحادیه اروپا از ابتدای درخواست ترکیه برای الحاق با چالش های بسیاری همراه بوده است. اصولا بحث های الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا از یک زاویه، عدم تطبیق وضعیت حقوق بشر با استانداردهای اتحادیه اروپا بررسی شده است، و حزب عدالت و توسعه از ابتدای پیروزی اش تلاش های بسیاری برای ایجاد فضای سیاسی و اقتصادی که لازمه دولتی دموکرات می باشد را ایجاد نموده و این در حالی است که اتحادیه اروپا از عدم شفافیت استانداردهای مربوط به حقوق اقلیت ها رنج می برد و تنها بر حقوق گروه خاصی از اقلیت ها تاکید می ورزد. علاوه بر این موضوعات دیگری که روند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا را به تعویق انداخته است عبارتند از: مشکل قبرس، فعالیت های ملی گرایانه اکراد و سرکوب معترضین تظاهرات سال 2013 ، همچنین کودتای نافرجام جولای.https://cmess.sinaweb.net/article_147548_b17c99dcfce029c45bfb0649b634f197.pdf