2024-03-29T15:44:37Z
https://cmess.sinaweb.net/?_action=export&rf=summon&issue=20388
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
میدان های مشترک نفت و گاز ایران در خلیج فارس و برداشت نامتوازن کشورهای عرب
حمید
احمدی
ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس روابط دیرینه ای دارد . این مقاله به روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس با نگاهی متفاوت نگریسته و آن را بر اساس میزان برداشت از میادین مشترک نفت و گاز بین ایران و کشورهای همسایه خلیج فارس بررسی نموده است. مهم ترین میادین مشترک نفت و گاز ایران با کشورهای همسایه، میدان پارس جنوبی است، علاوه بر آن 12 میدان دیگر با کشورهای قطر، عمان، امارات متحده عربی، کویت و عربستان وجود دارد. بسیاری از حقوق دانان معتقدند مخازن مشترک نفت و گاز حکم مال مشاع را دارد و هیچ یک از شرکا نمیتوانند بدون رضایت شریک، در آن دخل و تصرف کنند. اما تحریم ها موجب محدودیت در جذب سرمایه گذاری شده است. فرسودگی تجهیزات و فقدان فن آوری پیشرفته در صنعت نفت، سبب شده است برداشت ایران از میادین مشترک به پایین ترین سطح کاهش یابد. در حالی که هیچ یک از همسایگان ایران، در جذب سرمایه و فن آوری خارجی محدودیتی ندارند، در تمامی میادین مشترک در برداشت از ایران پیشی گرفته و آنها را به صورت ضمنی به حوزه های ملی خود تبدیل کرده اند.
؛ ایران
کشورهای حاشیه خلیج فارس
میادین مشترک نفت و گاز
برداشت از میادین مشترک
2013
10
23
7
38
https://cmess.sinaweb.net/article_147778_e27f6228df3ded1099f391d7079bc4d5.pdf
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
ناکامی بهار عربی در عربستان: زمینه ها و عوامل
علی
باقری
موج اعتراضات در جهان عرب که به بهار عربی و بیداری اسلامی تفسیر شده، تاکنون با نتایج سیاسی مختلفی در کشورهای منطقه مواجه شده است. در حالی که حاکمان مصر، یمن و تونس به سرعت و حکومت لیبی پس از ماه ها مقاومت سقوط کردند، در بحرین، اردن، عربستان و سوریه حکومت ها پایداری قابل توجهی از خود نشان داده اند. این تحولات بیش از همه عربستان سعودی را در محاصره دگرگونی هایی قرار داده که همواره از بروز آنها در اطراف خویش بیمناک بود؛ تاثیراتی که موجب سقوط متحدین، تضعیف جایگاه این کشور و چالش مشروعیت گردید و عربستان را بر آن داشت تا در دو جبهه به رویارویی با دگرگونی ها بپردازد؛ نخست در درون عربستان و دوم در خارج و در همسایگی این کشور و به طور مشخص در بحرین و یمن. از این رو پرسش اساسی نوشتار حاضر این است که چرا اعتراضات سیاسی در عربستان همانند مصر، تونس، لیبی و یمن منجر به سقوط حاکمان در این کشور نگردید؟ در پاسخ به سوال فوق، فرضیه مقاله به دو دسته عوامل داخلی و خارجی می پردازد. در بخش عوامل داخلی، ساختار قدرت، اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگ سیاسی و در بخش عوامل خارجی، غرب و منافع آن در منطقه، اهمیت نفت و نقش عربستان در اوپک و عدم حمایت خارجی و منطقهای از اعتراضات خیابانی در عربستان نسبت به بقیه کشورهای خاورمیانه، مورد بررسی قرار می گیرد. مفروض پژوهش این است که رژیم عربستان به لحاظ مدیریت سیاسی و نوع ساختار حکومتی تفاوت چندانی با مصر دوره حسنی مبارک و لیبی زمان قذافی ندارد برای تبیین فرضیه اصلی پژوهش از نظریه گلدستون در ارتباط با چرایی پیروزی و ناکامی برخی جنبش ها و انقلاب ها استفاده شده است.
عربستان
بهار عربی
ساختار سیاسی
اصلاحات سیاسی
2013
10
23
39
72
https://cmess.sinaweb.net/article_147779_4402b9f3e72bfbc658dce02a5d80ab6b.pdf
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
تبیین جایگاه منطق های ایران و عربستان سعودی پس از 2003 بر اساس نظریه تخصیص موقعیت
منطقه خاورمیانه پس از سقوط صدام حسین در سال 2003، دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است؛ جایگزینی حکومت سنی مذهب عراق با یک حکومت شیعه، افزایش قدرت حزبالله لبنان پس از جنگ 33 روزه با اسرائیل در 2006 مهم ترین تحولات رخ داده طی این سالهاست. از حدود دو سال پیش نیز تحولات موسوم به بهار عرب، تغییرات گستردهتری را در سطح منطقه به وجود آورده است که سقوط رژیم حسنی مبارک در مصر، ناآرامیهای سوریه و بیثباتیهای بحرین از جمله این تغییرات است.بر این اساس، یکی از موضوعات مهم، رفتار سیاست خارجی ایران و عربستان سعودی به عنوان دو قدرت مهم منطقهای در قبال این تحولات می باشد. یکی از نظریات در این چارچوب، نظریه تخصیص موقعیت است که در آن تلقی سیاستمداران یک کشور از کشور خود به عنوان یک قدرت منطقهای، برداشت سایر کنشگران منطقهای از میزان قدرت آن کشور در سطح یک قدرت منطقهای و نیز نظر سایر قدرتهای منطقهای در دیگر نقاط دنیا شامل قدرتهای جهانی مورد توجه قرار میگیرد. در این مقاله، بر اساس این نظریه، سیاست خارجی دو کشور از سال 2003 تا آغاز بهار عرب و از آن زمان بررسی میشود. در بخش نتیجهگیری نیز این نکته بیان میشود که ایران در این سالها سیاست خارجی تهاجمیتر و کنشی داشته است و در مقابل، سیاست خارجی عربستان سعودی عمدتا واکنشی بوده است و همین امر سبب شده است که ایران بهرهبرداری بیشتری از این تحولات کند و با وجود تواناییها و منابع مالی گسترده عربستان سعودی بر اساس نظریه تخصیص موقعیت، یک قدرت منطقهای نیرومندتر باشد.
ایران
عربستان سعودی
رفتار سیاست خارجی
نظریه تخصیص موقعیت
2013
10
23
73
96
https://cmess.sinaweb.net/article_147780_4a5bb403d85c503ebc6295210786077a.pdf
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
زمینه های هم گرایی و واگرایی ایران و قطر از منظر بهره برداری از منابع نفت و گاز
علیرضا
غفاری
منابع فسیلی به عنوان مهمترین منابع تأمین انرژی در جهان محسوب می شوند. بهرغم آنکه دستیابی به انرژیهای نو و تجدیدپذیر مدتهاست در برنامه تأمین انرژی کشورهای توسعه یافته قرار دارد، کماکان منابع انرژی نفت و گاز و سایر انواع انرژیهای تجدیدناپذیر حداقل با افق نیم قرن آینده، مورد توجه متقاضیان انرژی در جهان است. از این رو ایجاد تعامل گسترده در میان کشورهای صاحب ذخایر انرژی و همچنین بررسی و کنترل شرایط طرف مقابل، میتواند نقش مؤثری را در به حداکثر رساندن منافع حاصل از استحصال انواع انرژی های فسیلی در همه زمینهها ، به همراه داشته باشد. این مقاله به بررسی پتانسیلهای حاکم بر منابع نفت و گاز ایران و قطر پرداخته و زمینه های همگرایی و واگرایی بین این دو کشور را مورد بررسی قرار می دهد. در نهایت مشخص می گردد که عوامل فراوانی بر لزوم توجه به زمینههای همگرایی دو کشور و توسعه دیپلماسی انرژی فیمابین، تأکید دارند.
: انرژی
عرضه و تقاضای انرژیهای تجدیدناپذیر
اقتصادبینالملل
مطالعات منطقهای
خاورم
2013
10
23
97
116
https://cmess.sinaweb.net/article_147781_c048f53d2a7825e6d3abee5b4ee5d58b.pdf
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
تاثیر تحریم ایران بر محیط زیست خلیج فارس
علی
بغیری
این مقاله نشان میدهد که تحریمهای اقتصادی و بانکی ایران چگونه توان ایران برای حفظ محیط زیست خلیجفارس را کاهش می دهد و همچنین چگونه می تواند با افزایش احساس تهدید، منطقه را به سمت رقابت تسلیحاتی سوق دهد. به علاوه، امنیتی شدن خلیجفارس بسته شدن تنگه هرمز و وقوع جنگ، احتمالاتی است که محیط زیست خلیجفارس را تحت تاثیر قرار می دهند. این مقاله با بررسی روند فعلی و موارد مشابه، تاثیرات تداوم رفتار خصومتآمیز با ایران بر محیط زیست خلیجفارس را بررسی می کند. این نوشتار نشان می دهد که تحریمهای مستقیم بانکی و اقتصادی ایران، تحریم غیرمستقیم زیست محیطی را پدید خواهد آورد و ادامه این روند، آیندهای فاجعهآمیز را برای اکوسیستم منحصر به فرد و پر از نفت خلیجفارس به همراه خواهد آورد و دود ناشی از این فاجعه نه تنها ایران و کشورهای ساحلی خلیجفارس، بلکه به سرعت کل محیط زیست بین المللی را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
تحریم
ایران
خلیجفارس
محیط زیست
جنگ
2013
10
23
117
142
https://cmess.sinaweb.net/article_147782_678ca1868ac468dc4278b0f2808902a1.pdf
مطالعات خاورمیانه
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
1560-1986
1392
20
3
عملیات ناتو در سرنگونی قذافی
سعید
بشیری
سرکوب شدید معترضان به حکومت لیبی موجب دخالت شورای امنیت و صدور قطعنامه هایی علیه این کشور گردید. ناتو که امروز گستره ماموریتهایش را فراتر از قاره اروپا می داند، با شعار حقوق بشر و دفاع از غیرنظامیان مامور اجرای قطعنامه 1973 شورای امنیت سازمان ملل در مارس 2011 گردید. تحریمهای گسترده علیه رژیم قذافی و ایجاد منطقه پرواز ممنوع در آسمان لیبی باعث تسریع در سرنگونی قذافی شد. موفقترین عملیات ناتو در 31 اکتبر 2011 با صدور قطعنامه 2016 پایان یافت. این مقاله در پی بررسی ماموریتهای ناتو پس از 11 سپتامبر و چگونگی انجام عملیات ناتو در لیبی پس از بروز تحولات موسوم به «بهار عربی» در کشورهای عربی می باشد. عدم وتوی قطعنامه شورای امنیت توسط روسیه، همکاری کشورهای خاورمیانه و درخواست اتحادیه عرب از ناتو برای دخالت در لیبی و همراهی گسترده این کشورها در عملیات علیه قذافی، از نکات حایز اهمیت در انجام عملیات ناتو در لیبی به شمار می رود که این ماموریت را از سایر ماموریتهای ناتو متمایز ساخته است.
گسترش ناتو به شرق
لیبی
قطعنامه 1973 و 1970
منطقه پرواز ممنوع
2013
10
23
143
180
https://cmess.sinaweb.net/article_147783_0ccefe735580b82ecf9b0f2acdf7b552.pdf