مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
دولت ـ ملت سازی ابتر، اصلی ترین دلیل بحران های مداوم درخاورمیانه
7
41
FA
محمدرامبد
فرهودی مقدم
دانش آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی. تهران. ایران
rambod.farhoodi@gmai.com
عبدالعلی
قوام
استاد علوم سیاسی در دانشکده علوم اقتصاد و سیاسی دانشکاه شهید بهشتی. تهران. ایران
s_a_ghavam@hotmail.com
پژوهش حاضر در پی تجزیهوتحلیل تأثیرات پروژه دولت ـ ملتسازی استعماری در ظهور دولتهای نوین در خاورمیانه و تاثیر آن در رابطه با بحرانهای اخیر خاورمیانه است. پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی دولتهای نوین خاورمیانه کنونی پیدایش یافت. این دول نوظهور با دخالت قدرتهای استعماری وقت در تعیین مرزبندی سیاسی و جغرافیایی متولد شدند. این تقسیم استعماری که بدون در نظر گرفتن بافت دموگرافی منطقه بود، باعث شد که این دولتها خود به گرانیگاه بحران در خاورمیانه مبدل شوند. از جمله پیامدهای آن ایجاد گسل های اجتماعی بسیار لرزان بود که در قالب واکنشهای تجدیدنظرطلبانه به نظم حاکم در سطوح ملی، منطقه ای نمود یافته اند. در حقیقت سه مانع پان عربیسم، پان اسلامیسم و در نهایت مساله کردها در دهههای اخیر زمینهساز ابتر ماندن دولت ـ ملتسازی در خاورمیانه شدهاند. بر خلاف روند کشورهای اروپایی، در خاورمیانه هیچگاه این سه مانع، ملتسازی نهادینه را اجازه ندادند و در نتیجه شاهد ظهور بحران در سطوح مختلف دولتهای متولد شده از مرزهای امپراطوری عثمانی در سالهای بعد از جنگ جهانی اول بودیم. شایان ذکر است که روش پژوهش حاضر، تحلیلی ـ توصیفی بوده و برای پراختن به کلیت پژوهش، با بهرهگیری از نظریات مطرح در دولت ـ ملتسازی، طرحی کلی از دولت ـ ملتسازی ابتر ارائه شده است.
خاورمیانه,نظم سایکس ـ پیکو,دولت ـ ملت سازی,بحران مشروعیت,بحران هویت
https://cmess.sinaweb.net/article_138532.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138532_cd4e031be041de1687b04101377f86b4.pdf
مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
واکاوی ویژگی های دیپلماسی عمومی آمریکا در قبال ایران
43
70
FA
محمدجواد
رنجکش
استادیار روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
ranjkesh@um.ac.ir
شرایط جدید نظام بین الملل باعث شده تا مولفه های جدیدی در ساختارهای رسمی بینالمللی نقش ایفا کند. مطرح شدن بازیگران جدید و اهمیت یافتن افراد و نهادهای غیردولتی در جهان موجب شد تا کشورها برای تامین منافع خود علاوه بر روش های گذشته، ابزارها و راههای جدیدی را به کار گیرند که یکی از مهمترین آنها را میتوان بهره گیری از دیپلماسی عمومی دانست. با توجه به فرازونشیبهای حاکم بر روابط ایران و آمریکا در دورههای زمانی مختلف، و با عنایت به چرخش گفتمانی در سیاست خارجی ایران به تنشزدایی و اعتمادسازی با جهان خارج در دوران دولت اصلاحات، دیدگاهها در مورد ایران تغییر و آمریکا تلاش نمود با بکارگیری دیپلماسی عمومی در ایران به اهداف و منافع خود تحقق بخشد. از جلوه های بارز دیپلماسی در این دوران میتوان به اعزام تیمهای ورزشی، صدور روادید و تسهیل مبادلات دانشجویی، و سایر برنامه های علمی، فرهنگی اشاره کرد. از این روی پرسش اصلی در این اثر این است که رویکرد آمریکا به دیپلماسی عمومی در ایران از چه بارزههایی در دوران اصلاحات برخوردار است؟ انگاره اولیه این است که آمریکا در این دوره بر گسترش لیبرال دموکراسی، بازنمایی مثبت از اقدامات آمریکا و تغییر فرهنگ عمومی در ایران تاکید داشته و نسبت به دورههای قبل، دیپلماسی عمومی آمریکا غیر رسمیتر و با مشارکت بازیگران غیر دولتی صورت پذیرفته است. این اثر با روش توصیفی وبا استفاده از منابع کتابخانه ای به بررسی موضوع پرداخته است.
دیپلماسی عمومی,آمریکا,ایران,قدرت نرم,تصویرسازی,دولت اصلاحات
https://cmess.sinaweb.net/article_138534.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138534_29e817b776baee5a92e7a37bee85d1ed.pdf
مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
مبانی فکری خشونت به سیاق داعش با تمرکز روی پنج اثر اساسی
71
102
FA
کیوان
محمدی
دانشآموخته کارشناسی ارشد علم سیاست در دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
keivanmohammadi3706@gmail.com
به دنبال ظهور و افزایش خشونتهای مذهبی در جهان خصوصاً در منطقه خاورمیانه، پژوهشگران بسیاری درصدد فهم چرایی موضوع برآمدند. یافتههای این محققان تا اندازهای سودمند و توضیح دهندهاند اما به نظر میرسد صرفاً از منظری بیرونی و در بستر مسائل اجتماعی خود به موضوع نگریستهاند و به سویهها و ریشههای الهیاتی و فقهی بروز این خشونتها نپرداختهاند. سبک و سیاق این خشونتها از وجود توجیهات فقهی-الهیاتیِ متصل و مسلح به نص (آیات و احادث) در ورای این اتفاقات خبر میدهند. در این مقاله در صدد آن هستیم تا با روش تفسیری و استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی به بررسی پنج اثر از منابع و مخازن فکری نظریهپردازان سلفی-جهادی بپردازیم و ریشههای فقهی-الهیاتی این خشونتها را مورد واکاوی قرار دهیم.
خشونت دینی,فقه,خاورمیانه,داعش,جهادگرایی,الهیات خشونت
https://cmess.sinaweb.net/article_138772.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138772_f806939e9591ef8244fe68a0b303e7c0.pdf
مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
سازوکار تاثیرگذاری بازیگران غیردولتی خشونت گرا بر دشواره های دولت ملت در کشورهای خاورمیانه
103
125
FA
مهدی
هدایتی شهیدانی
0000-0002-5145-8885
استادیار علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران
mehdi.hedayati88@gmail.com
دانیال
رضاپور
0000-0001-7964-1377
دانشآموخته دکتری روابط بینالملل دانشگاه گیلان، رشت، ایران
danyalrezapoor@gmail.com
جهان عرب پس از تحولات اجتماعی از سال 2011 به بعد شاهد دو پدیده درهم تنیده است: اولین مورد، وخیمتر شدن وضعیت داخلی کشورهایی بوده است که خطر فروپاشی را تجربه کردند همانند لیبی، سوریه و یمن. مورد دوم ظهور بازیگران خشونتآمیز غیردولتی مانند سازمانهای جهادی تروریستی، جنگسالاران، سندیکاهای جرایم سازمانیافته و شبهنظامیان مسلح وابسته به احزاب سیاسی و قبایل. پدیده دوم نتیجه طبیعی مورد اول است. هر دولتی پس از شکست، قادر به انحصار استفاده از زور، کنترل کامل بر قلمرو و تأمین امنیت مرزهایش نیست. این شرایط یک خلاء امنیتی و سیاسی ایجاد میکند که محیط مناسبی برای گسترش بازیگران خشونتآمیز غیردولتی محسوب میشود. در حال حاضر در کشورهای عربی، نقش چنین بازیگرانی باعث شده است تا تلاشهای صلحآمیز برای دولتها سختتر و پیچیدهتر شود. این مقاله با هدف تجزیه و تحلیل دلایل بحران دولتملت در جهان پساعرب، پرسش اصلی مقاله آن است که مهمترین دلایل شکلگیری و گسترش بازیگران غیردولتی خشونتآمیز در جهان عرب چیست؟ ترکیب پیچیده و چندلایهای از عوامل اقتصادی، ساختار اجتماعی مذهبی و عوامل سیاسی و بحران مشروعیت و مداخله مستمر کشورهای بیگانه برای پشتیبانی یا سرکوب گروههای تروریستی، به ناامنی و افزایش منازعات دامن زده است که این عوامل باعث ظهور بازیگران خشونتآمیز غیردولتی در جهان عرب شده است.
بازیگران خشونتآمیز غیردولتی,پسا بهار عربی,دولت- ملت,خاورمیانه,شمال آفریقا
https://cmess.sinaweb.net/article_138773.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138773_787e79a8c448a7de36021d399940b64b.pdf
مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
تحلیلی بر تلاشهای عربستان و اسرائیل در مقابله با ایران(2018-2012)
127
157
FA
سجاد
مرادی کلارده
دانش آموخته روابط و امنیت بین الملل، دانشگاه آزاد واحد اندیمشک. ایران
smkelardeh@gmail.com
تحولات سالهای اخیر خاورمیانه و افزایش قدرت برخی از کشورها در مقابل کاهش قدرت برخی دیگر، به گونهای بوده است که در جریان آن اهداف مشترکی در بین برخی از کشورها به وجود آمده است. عربستان و اسرائیل از این دسته بازیگران هستند که در سالهای اخیر روابط دوجانبه را گسترش دادهاند. هدف اصلی این مقاله، تحلیل روابط عربستان و اسرائیل و پاسخ گویی به این سوال است که مهمترین علت گسترش روابط ریاض-تلآویو در شرایط کنونی منطقه چیست؟ فرض بر این است که بر مبنای نظریه موازنه تهدید والت درک تهدید از ایران موجب نزدیکی روابط آنها برای مقابله با ایران شده است.
عربستان,رژیم اسرائیل,خاورمیانه,تهدید,موازنه تهدید
https://cmess.sinaweb.net/article_138774.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138774_532800481eaefb431dd37cfee8dadaa3.pdf
مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه
(با مشارکت انجمن علمی مطالعات صلح ایران)
مطالعات خاورمیانه
1560-1986
27
3
2020
11
21
بازسازی ویرانه های جنگ داخلی سوریه؛ مجال و زمینه ای برای تثبیت حکمرانی حزب بعث
159
187
FA
سید اسدالله
اطهری
استادیار ،گروه علوم سیاسی ، دانشگاه آزاد واحد تاکستان ، ایران
athary.asadolah@yahoo.com
اعظم
سلامتی
دانشآموخته کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، تهران، ایران.
azam.salamati1981@gmail.com
مردم سوریه خواهان بازسازی کشور بعد از هشت سال جنگ داخلی هستند. اما به جای اینکه روند بازسازی، فرصتی برای بازگشت آوارههای سوری به خانههای خود باشد، از سوی دولت سوریه به صورت گزینشی به عنوان وسیله ای برای پاداش و مجازات استفاده شده است. در طرحهای بازسازی دولتی، نیازهای آوارگان داخلی و پناهندگان، غالباً نادیده گرفته شده است. استراتژی بازسازی بشار اسد، نیازهای ضروری بیش از 10 میلیون آواره داخلی و پناهنده را مدنظر قرار نداده است. در مقابل، این استراتژی، منافع اقتصادی دمشق و متحدان آن را تامین میکند. در شرایط فعلی، این احتمال وجود دارد که به رغم میل دولت و جامعه سوریه، بازسازی کشور، باعث تقویت دیکتاتوری، فرقه گرایی و همچنین درگیری های جدید شود. حقوق جاری مسکن، زمین و دارایی، محرک اصلی درگیری های آینده در سوریه است و انتظار می رود نابرابریهای اجتماعی موجود و گسترده را که عامل اصلی انگیزه در شروع قیام سوریه در سال 2011 بود به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
بشار اسد,جنگ داخلی,آوارگان,بازسازی,مالکیت,روسیه,ایران
https://cmess.sinaweb.net/article_138775.html
https://cmess.sinaweb.net/article_138775_04e31a37b7180417b3cf02f90b22b9ba.pdf