ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر کلان روایت های ژئوپلیتیکی مسلط در خاورمیانه؛ (رو یکردی نو به مطالعه قلمروسازی های ژئوپلیتیکی)
تحولات و پویایی های ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا متاثر از گفتمان و پاد گفتمان های مختلفی است؛ اما آنچه در این میان بیشتر به چشم می آید رقابت سه گفتمان مسلط با عنوان گفتمان «اسلام شیعی » جمهوری اسلامی ایران، گفتمان «ضد شیعی » اعراب سنی و گفتمان «مبارزه با تروریسم » غرب است. هر سه گفتمان فوق از یک هویت مسلط برخوردارند که بر مبنای همین هویت مسلط سعی در تعریف هویت «دیگری » به عنوان دشمن دارند. گفتمان ضد شیعی اعراب سنی بر مبنای همین تفکر دیگری خود را «شیعه » و «ایران » و گفتمان اسلام شیعی جمهوری اسلامی، دیگری خود را «سکولاریسم » و «آمریکا » قرار داده اند؛ اما گفتمان غرب دیگری خود را «مبارزه با تروریسم » و «مبارزه با بنیادگرایی اسلامی » قرار داده است. نکته کلیدی بحث هم به همین مسئله مرتبط است. در حقیقت، گفتمان غرب بر مبنای تئوری قدرت هوشمند خود و با توجه به مؤلفه های جنگ نرم معتقد به هیچ دوست یا دشمنی برای خود، در همه زمان ها و مکان ها نیست؛ بلکه بر مبنای سیاست خارجی پراگماتیسمی یا عملگرایانه خود بسته به نوع استراتژی ها و اهداف ژئوپلیتیکی خود به این کار مبادرت می ورزد؛ اما هر دو گفتمان ژئوپلیتیکی عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران دیگری خود را هویتی ثابت و همچنین کشوری واحد قرار داده اند و به تبع آن، در همه شرایط و زمان ها بر مبنای همان دیگری به روایت ژئوپلیتیکی خود اقدام می کنند.
https://cmess.sinaweb.net/article_147671_266a81e756f59eedd3dba8b5b4ea2252.pdf
2018-09-23
11
33
کلان روایت
ژئوپلیتیک
جنوب غرب آسیا
ایران
عربستان سعودی
آمریکا
وحید
کیانی
1
استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه بیرجند
AUTHOR
بشیریه، حسین (1378)، جامعهشناسی سیاسی، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.
1
برتنس، هانس (1370)؛ مبانی نظریه ادبی، محمدرضا ابوالقاسمی، تهران، ماهی.
2
استوارت آر، کلگ، (1379)؛ چارچوبهای قدرت، ترجمهی مصطفی یونسی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
3
هیندس، باری (1380)؛ گفتارهای قدرت (از هابز تا فوکو)، ترجمهی مصطفی یونسی، تهران، شیرازه.
4
مقدادی، بهرام (1378)؛ فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر)، تهران، فکر روز.
5
سعید، بابی (1379)، هراس بنیادین (اروپا مداری و ظهور اسلامگرایی)، ترجمه غلامرضا جمشیدیها و موسی عنبری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
6
سلطانی، سید علیاصغر (1383)، تحلیل گفتمان بهمثابه نظریه و روش، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 28، سال هفتم.
7
سلطانی، سید علیاصغر (1384)، قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر نی.
8
تاجیک، محمدرضا (به اهتمام)، (1387)، گفتمان و تحلیل گفتمانی (مجموعه مقالات)، فرهنگ گفتمان، تهران.
9
وبستر، راجر (1382)؛ پیش درآمدی بر مطالعه نظریه ادبی، الهه دهنوی، تهران، روزگار.
10
Agnew, j. (1998), geopolitics: re-visioning world politics, London, Rutledge.
11
Agnew, j. and Cambridge, s. (1995), mastering space: hegemony, territory and International political economy, London, Rutledge.
12
Alvesson, m. and kärreman, d. (2000), 'varieties of discourse: on the study of Organizations through discourse analyses, human relations.
13
Dalby, s. (1991), 'critical geopolitics: discourse, difference and dissent', environment and planning d: society and space.
14
Deleuze, g. (1983), Nietzsche and philosophy, trans.hugh tomlinson, London: athlone press.
15
Dijkink, g. (1996), national identity and geopolitical visions: maps of pride and pain, London, Rutledge.
16
Fairclough, N. (1995), Media Discourse. London: Edward Arnold.
17
Foucault, m. (1972) [1969], the archaeology of knowledge, London, tavistock.
18
Gramsci, A, (1971), Selections from the Prison Notebooks of Antonio Gramsci, New York, International Publishers.
19
Gregory, D, Ron Johnston, Geraldine Pratt, Michael Watts, Sarah Whatmore, 2009, the Dictionary of Human Geography, 5th Edition.
20
Laclau, e. (1990), new reflections on the revolution of our time, London: verso.
21
Lukes,S, (1997), Power: A Radical View, Translated by Emad Afroogh, Tehran, Rasa
22
Nietzsche, f. (1984), human, all too human: a book for free spirits, trans. Marion faber, with Stephen Lehmann, and Lincoln: University of Nebraska press.
23
Ó tuathail, g. (1996), critical geopolitics: the politics of writing global space, Minneapolis, university of Minnesota press.
24
Ó tuathail, g. (2002), 'theorizing practical geopolitical reasoning: the case of the United States' response to the war in Bosnia', political geography.
25
Ó tuathail, g. and Agnew, j. (1992), 'geopolitics and discourse: practical geopolitical Reasoning in American foreign policy', political geography.
26
Simmel, G. (1997), ‘The sociology of space’ in Frisby, D. And Featherstone, M. (eds)(1997) Simmel on Culture, London, Sage
27
Thomassen, l. (2005), 'antagonism, hegemony and ideology after heterogeneity', journal of political ideologies.
28
ORIGINAL_ARTICLE
امکان سنجی شکل گیری تاب آوری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا
در دنیای امروز محیط زیست و بحرانهای زیست محیطی دیگر یک مقوله مختص به منطقه ژئوپلیتیکی خاص نمی باشد، بلکه به مقوله های جهانی با تبعات بین المللی تبدیل شده است. قرار گرفتن منطقه غرب آسیا در منطقه ای خشک و نیمه خشک از نظر آب و هوایی، رشد تکنولوژی، افزایش جمعیت، کاهش منابع آبی و شکلگیری پدیده ریزگردها، در کنار وجود جنگ های منطقه ای، با ایجاد آلودگیها و مشکلات زیست محیطی با بین المللی ، نیاز به شکلگیری تا بآوری زیست محیطی را به عنوان امری ضروری برای این منطقه مطرح می سازد. بر این اساس، سیاست و رویکرد مناسب در جهت شکل گیری تابآوری زیست محیطی در منطقه غرب آسیا سوالی است که این مقاله تلاش دارد به آن پاسخ گوید. لذا، نویسندگان این مقاله معتقد هستند اگرچه حاکم بودن نگاه امنیت نظامی مبتنی بر امنیت منفی در منطقه غرب آسیا باعث گردیده تا این منطقه فاقد الگوی مناسبی برای دستیابی به تابآوری زیست محیطی باشد، اما اتخاذ رویکرد توسعه پایدار برای منطقه غرب آسیا در جهت ایجاد امنیت پایدار می تواند با توازن بخشیدن به طور همزمان بین عملکردهای زیست محیطی و انسانی به شکل گیری تابآوری زیست محیطی در این منطقه یاری رساند. روش پژوهش این تحقیق توصیفی – تحلیلی است.
https://cmess.sinaweb.net/article_147672_bd356daabf34b90b1c6c35adf7870dd9.pdf
2018-09-23
35
64
تاب آوری زیست محیطی
منطقه غرب آسیا
توسعه پایدار
امنیت پایدار
مهناز
گودرزی
m.goodarzi@khuisf.ac.ir
1
عضو هیات علمی و مدیر گروه روابط بین الملل و علوم سیاسی دانشگاه آزا اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان). ایران
AUTHOR
محمد
کفاش نیری
persicus_sinus@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری روابط بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان). ایران
AUTHOR
ابراهیمی، نبیالله (1392)، نوسلفیگری و جهانیشدن امنیت خاورمیانه، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
1
ابراهیمیفر، طاهره (1381)، الگوهای اعتمادسازی در منطقه خلیجفارس، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
2
ادریس، محمد سعید (1381)، «پیامدهای رخداد یازدهم سپتامبر بر شورای همکاری خلیجفارس«، ترجمه: مجتبی فردوسی پور، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بینالمللی خلیجفارس (اسفند ماه 1380)، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
3
اخوان زنجانی، داریوش (1381)، جهانیشدن و سیاست خارجی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
4
افتخار جهرمی، گودرز (1388)، «حقوق بشر، محیطزیست و توسعه پایدار»، تحقیقات حقوقی، شماره 50، پاییز و زمستان.
5
بوزان، باری- ویور، اُلی (1388)، مناطق و قدرتها: ساختار امنیت بینالملل، ترجمه رحمان قهرمانپور، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
6
تاموشات، کریستیان (1391)، حقوق بشر، چاپ دوم، ترجمه: حسین شریفی طراز کوهی، تهران، میزان.
7
حافظ نیا، محمد رضا- ربیعی، حسین (1392)، مطالعات منطقهای خلیجفارس، تهران، سمت.
8
خسروی، محمود و اسماعیل نژاد، مرتضی و نظری پور، حمید (1386)، «تغییر اقلیم و تاثیر آن بر منابع آب خاورمیانه»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام، 27-25 فرودین ماه، زاهدان.
9
درستکار گل خیلی، هما و یوسفی، یداله و رمضان زاده لسبوئی، مهدی و رورده، همت اله (1394)، «ارزیابی میزان تابآوری سکونتگاهها در برابر مخاطرهی سیب در روستاهای منتخب حوضهی نکارود»، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال دوم، شماره 4، زمستان.
10
زاهدی، شمسالسادات و نجفی، غلامعلی (1385)، «بسط مفهومی توسعه پایدار»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 49، زمستان.
11
عسگری، سهراب (1386)، «تخریب محیطزیست خاورمیانه و ناامنیهای طبیعی، اقتصادی و اجتماعی»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافیدانان جهان اسلام، 27-25 فرودین ماه، زاهدان.
12
غازی، ایران و ملایی، اعظم (1395)، «ناپایداری زیستمحیطی در خاورمیانه و چالشهای سیاستگذاری مدیریتی و فرهنگی: مطالعه مقایسهای ایران، ترکیه و عربستان»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره سی و هفتم، زمستان.
13
قامت، جعفر (1388)، «جایگاه خاورمیانه در اندیشههای ژئوپلیتیک»، دانشنامه، شماره 5، بهار.
14
قالیباف، محمدباقر و پور موسی، سید موسی (1391)، خاورمیانه معاصر (تاریخ سیاسی پس از جنگ جهانی اول)، چاپ دوم، تهران، قومس.
15
کوهن، ساموئل برنارد (1389)، ژئوپلیتیک نظام جهانی، چاپ دوم، ترجمه عباس کاردان، تهران، انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
16
گلی زواره قمشهای، غلامرضا (1381)، «ویژگیهای جغرافیایی و مختصات فرهنگی خاورمیانه»، درسهایی از مکتب اسلام، سال 42، شماره 4 (تیر ماه).
17
ماندل، رابرت (1377)، چهره متغیر امنیت ملی، ترجمه: پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
18
والی نژاد، مرتضی (1382)، «نخستین چالشهای هزاره سوم: توسعه پایدار– جهانی شدن»، ماهنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، سال هجدهم، شماره 188-187.
19
مشیرزاده، حمیرا و هاشمی، سیده فاطمه (1392)، «نقش جنبشهای فراملی در تدبیر امور زیستمحیطی»، فصلنامه سیاست (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، دوره 23، شماره 1، بهار
20
Guterres, Antonio (2017), United Nations Secretary-General Antonio Guterrs in Message on the International Day for Preventing the Exploitation of the Environment in War and Armed Conflict, UNIC Tehran, 6 November.
21
(http://www.unic-ir.org/index.php?option=com_content&view=article&id=2887)
22
Cutter, Susan. Burton, Christoper. Emrich, Christoper (2010), Disaster resilence for benchmarking baseline cindutions. Journal of Homeland Security and Emergency Management, Vol 7, Issue1.
23
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی چالش های دولت - ملت سازی در سوریه
سوریه از جمله کشورهای خاورمیانه ی عربی است که روند دولت- ملت سازی در این کشور تاکنون موفق نبوده است. در این مقاله به بررسی مدل های دولت- ملت سازی و توضیح و تبیین آنها در منطقه خاورمیانه عربی با تاکید بر قرارداد سایکس- پیکو و سپس به واکاوی چالش های دولت- ملت سازی و موانع پیش روی این فرآیند در سوریه می پردازیم. پرسش اصلی مقاله این است که مهمترین چالش های ناکامی فرآیند دولت - ملت سازی در سوریه کدامند؟ علی رغم اینکه عامل اصلی پایه ریزی این ناکامی به نقش قدرت های استعماری (انگلیس و فرانسه) برمی گردد؛ ولی نویسنده بر این اعتقاد هست که در طول چند دهه ی اخیر آنچه که این ناکامی را تشدیدکرده در ابتدا؛ اقتدارگرایی داخلی و بعد؛ نقش قدرت های منطقه ای بوده است. نویسنده ابعاد داخلی مانند (بافت جمعیتی- مذهبی، هم زادپنداری مذهبی، فساد فراگیر، توسعه ناهمگون اقتصادی، عدم شکل گیری تشکیلات نخبگان ملی، اقتدارگرایی ناپایدار و همچنین وضعیت خدمات عمومی) را بررسی خواهد کرد.
https://cmess.sinaweb.net/article_147673_bcfda2c87a139f2a7efd3d0bfe59053b.pdf
2018-09-23
65
97
دولت – ملت سازی
ناسیونالیسم عربی
سوریه
حافظ اسد
مهرشاد
غفاری زاده
mehrshadghafarizade@gmail.com
1
کارشناسی ارشد روابط بین الملل شهید بهشتی. تهران. ایران
AUTHOR
آجورلو، حسین (1390)، «تحلیلی بر جایگاه سوریه در حمایت از محور مقاومت»، فصلنامه مطالعات فلسطین، شماره 15، زمستان.
1
بنیهاشمی، میرقاسم (1381)، «فرآیند ملتسازی در خاورمیانه»، کتاب خاورمیانه (1)، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
2
حسینی، رسول (1393)، «علل و ریشههای افراطیگری در خاورمیانه (مطالعه موردی: داعش)»، کنفرانس جهان علیه خشونت و افراطیگری: مجموعه مقالات، مرکز ملی جهانیشدن.
3
زارعان، احمد (1394)، «موانع تشکیل دولت ملی در سوریه»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال شانزدهم، شماره 2، پیاپی 22، تابستان.
4
زرین، یحیی (1394)، «عوامل ناکامی دولتسازی در عراق»، پایاننامه دانشگاه شهید بهشتی.
5
شیدا مهنام، صدیقه زارع زحمتکش. (1391)، «چالشهای اجتماعی، هویتی و ساختاری خاورمیانه (مطالعه موردی عراق)»، سیاست خارجی، دوره 26، شماره 4.
6
عباس زاده فتحآبادی، مهدی (1393)، «توسعه نامتوازن و ناآرامی سیاسی در سوریه»، فصلنامه رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، سال ششم، شماره 39، پاییز.
7
فاست، لوییس (1391)، «روابط بینالمللی خاورمیانه»، ترجمه: احمد سلطانی نژاد، تهران: مرکز آموزش و پژوهشهای بینالمللی، پاییز.
8
قوام، سید عبدالعلی (1389)، «روابط بینالملل: نظریهها و رویکردها»، ناشر: سمت، چاپ چهارم، تابستان.
9
قوام، عبدالعلی و افشین زرگر (1387)، «دولتسازی، ملتسازی و نظریه روابط بینالملل: چهارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت-ملتها»، نشر: آثار نفیس، چاپ اول، زمستان.
10
لاری، سید رحیم (1391)، «نقش طوایف و مذاهب در تحولات 8 ماهه سوریه: طوایف و پیروان مذاهب در کدام سوء ایستادهاند»، بیداری اسلامی، سال اول، شماره دوم.
11
نوروزی، نورمحمد و دیگران (1382)، «چالش مشروعیت و بازسازی نظم سیاسی در خاورمیانه»، تهران: مؤسسه اندیشهسازان نو.
12
هاشمی، روحالله (1392)، «مدلهای دولت-ملت در جهان معاصر»، سه شنبه ۱۴ جوزا.
13
هالیدی، فرد، بری بوزان، هینه بوش و دیگران (1393)، «خاورمیانه نو: نظریه و عمل»، ترجمه: عسگرقهرمانپور، چاپ دوم، نشر امیرکبیر.
14
هینبوش، ریموند (1382)، «سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه»، ترجمه علی گلمحمدی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
15
Alison Meuse, Syria’s Minorities: Caught Between Sword of ISIS and Wrath of Assad, NPR. http://www.npr.org
16
Butter, D. (2015), “Syria’s Economy: Picking up the Pieces”,Chatham House, the Royal Institute of International Affairs.
17
Carpenter, Ted Galen. (2013), “Tangled Web: The Syrian Civil War and Its Implications”, In Mediterranean Quarterly, 24 (1), pp. 1-11, Duke University Press.
18
CIA World Factbook. (2015), Syria, CIA, August. <https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.
19
Data: syria Arab Republic, the world bank group, population, accessed january 18, 2015, http://data.worldbank.org
20
Gobat, J. & Kostial, M. K. (2016), “Syria’s Conflict Economy”, International Monetary Fund.
21
Harald Doornbos and Jenan Moussa. (2013), “The Civil War Within Syria’s Civil War”, Foreign Policy Magazine, August 28.
22
http://foreignpolicy.com/2013/08/28/the-civil-war-within-syrias-civil-war/
23
ICG, International Crisis Group, (2013a), “Syria’s Metastasising Conflict”, Middle East Report No. 143.
24
International Religious Freedom Report, U.S. Department of State Bureau of Democracy,( 2013), Human Rights, and Labor.
25
http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2013&dlid=222313#wrapper
26
International Religious Freedom Report, U.S. Department of State Bureau of Democracy, (2013), Human Rights, and Labor. http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2013&dlid=222313#wrapper
27
J. Messner Nate Haken, (2013), Failed States Index. www.failedstatesindex.org.
28
Joshua Hersh. (2013), “The Dilemma of Syria’s Alawites”, The New Yorker, October 13. http://www.newyorker.com/news/newsdesk/the-dilemma-of-syrias-alawites
29
Lawson, Fred H. (2014), “Syria’s mutating civil war and its impact on Turkey, Iraq and Iran”, in International Affairs, 90 (6), pp. 1351–1365, John Wiley & Sons.
30
Lund, Aron. (2012), “UI brief NO 13: Syrian Jihadism”, Swedish Institute of International Affairs, Retrieved on 06-01-2016 at [ui.se].
31
Mirkin, B. (2013), “Arab Spring: Demographics in a region in transition”, United Nations Development Programme, Regional Bureau for Arab States.
32
syrian centre for policy research. (2013), “the syrian catastrophe:
33
socioeconomic monitoring report first quarterly report”, (january – march 2013). www.unrwa.org.
34
Tabler, A. J. (2013), “Syria’s Collapse: And How Washington Can Stop It”, Foreign Aff, 92, 90.
35
The World Bank. (2011), Data: Syrian Arab Republic.
36
http://databank.worldbank.org/data//reports.aspx?source=2&country=SYR&series=&period
37
Urdal, H. (2012), “A Clash of Generations? Youth Bulges and Political Violence”, United Nations Population Division, Expert Paper No. 2012/1. New York.
38
World Bank. (2008), “Youth and Unemployment in Africa: The Potential, The Problem, The Promise.” December. Washington, D.C.
39
Druze, Encyclopedia Britannica, November, (2014), www.britannica.com/topic/Druze>37.
40
Population Profile: syrian Refugees, November ,(2015),
41
http://www.cic.gc.ca/english/refugees/crisis/canada-response.asp
42
BBC News.(2015), “ Syria: The story of the conflict”, March 12. http://www.bbc.com/news Benedetta Berti and Jonathan Paris ( 2014), “Beyond Sectarianism: Geopolitics, Fragmentation, and the Syrian Civil War”, Strategic Assessment | Volume 16 | No. 4 | January.
43
ICG (International Crisis Group), All sources retrieved on 06-01-2016 at [crisisgroup.org]. (2013b) Syria’s Metastasising Conflicts, Middle East Report NO,143.
44
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عوامل موثر در ارتقا وزن ژئوپلیتیک عربستان و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
تلاش جهت دستیابی به منافع و اهداف ملی از بدیهی ترین اقداماتی است که کشورها را جهت تحقق آن به رقابت وا می دارد. از همین رو عربستان سعودی و ایران به عنوان دو رقیب منطقه ای در چند دهه گذشته به دنبال این بودهاند تا با استفاده از ظرفیت های ژئوپلیتیکی خود قلمرو نفوذشان را در کشورهای اسلامی توسعه دهند لذا در استراتژی هر دو کشور، بهره گیری از وزن ژئوپلیتیکی و متغیرهای افزاینده این وزن جهت اعمال فشار بر یکدیگر، دارای اهمیت بالایی است؛ که به نظر می رسد عربستان در بکارگیری این ظرفیت ها علیه ایران موفق تر عمل نموده است. هدف این مقاله بررسی نقش عوامل ژئوپلیتیکی موثر عربستان بر امنیت ملی ج.ا.ایران می باشد. سوال مقاله این است که بنیانهای ژئوپلیتیکی ارتقا دهنده وزن عربستان که بر روابط دو کشور اثرگذارند چیست؟ و چه تاثیری بر امنیت ملی ج.ا.ایران دارد؟ نتیجه حاصله نشان از آن دارد که عواملی نظیر موقعیت جغرافیایی عربستان به همراه ذخایر انرژی و درآمدهای حاصل از آن و همچنین نقش مرکزیت جهان اسلام، در ارتقا وزن ژئوپلیتیکی عربستان سعودی نقش بیبدیلی داشته و بهرهگیری از همین عوامل، امنیت ملی ج.ا.ایران در سه عرصه داخلی، منطقه ای و جهانی را با چالش مواجه ساخته است.
https://cmess.sinaweb.net/article_147674_d58e9a2d02bebe48ed8a6d213fcf0601.pdf
2018-09-23
99
124
وزن ژئوپلیتیکی
امنیت ملی
عربستان سعودی
ج.ا.ایران
عبدالرضا
فرجی راد
a.farajirad@yahoo.com
1
دانشیار جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران. ایران
AUTHOR
داوود
رضائی سکه روانی
2
مدرس دانشگاه خاتم الانبیاء (ص). تران. ایران
AUTHOR
اسماعیل
علمدار
s.alamdar@modares.ac.ir
3
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران
AUTHOR
اعظمی، هادی (1385)، «وزن ژئوپلیتیکی و نظام قدرت منطقهای (بررسی موردی: جنوب غرب آسیا)»، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 34.
1
افتخاری، اصغر (1381)، سومین شوک امنیتی 11 سپتامبر، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
2
آقایی، سید داود و همکاران (1388)، «روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان؛ چالشهای بنیادین و امکانات پیش رو»، فصلنامه سیاست، شماره 3.
3
بایمن، دانیل (1395)، همکاری عربستان سعودی و ایالاتمتحده در مبارزه با تروریسم، ترجمه مسعود فروهر، ماهنامه تخصصی مطالعات امنیت ملی، سال 4 شماره 43 و 44، تهران.
4
بهرامی، محمد (1385)، قرآن و مسئله امنیت ملی، مجله پژوهشها قرآنی، شماره 35-36.
5
پور احمدی، حسین و همکاران (1388)، «ژئوپلیتیک کشورهای نفتی خلیجفارس و چالشهای جهانی شدن اقتصاد»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 5، شماره 1.
6
پورسعید، فرزاد (1395)، بازی سعودی با کارت سوخته اپوزیسیون؛ چرایی و چگونگی، ماهنامه تخصصی مطالعات امنیت ملی، سال 4 شماره 43 و 44، تهران.
7
تهدید عربستان به قطع کمک های مالی سبب عقب نشینی سازمان ملل شد(1395)،www.entekhab.ir/fa/new
8
جعفری، ولدانی و جعفری، هرمز (1395)، «بنیانهای حفظ ثبات سیاسی در عربستان»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال 12، شماره 1.
9
جهانبخش، محمدتقی (1395) روابط عربستان و همسایگان شرقی ایران؛ تلاش برای محدود و موازنه سازی، ماهنامه تخصصی مطالعات امنیت ملی، سال 4 شماره 43 و 44، تهران.
10
حافظ نیا محمدرضا و ابراهیم رومینا، ب (1384)، «تحول روابط ایران و عربستان و تاثیر آن بر ژئوپلیتیک خلیجفارس»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 77.
11
حافظ نیا، محمدرضا و همکاران (1386)، «بررسی و تحلیل نقش جمعیت در وزن ژئوپلیتیکی ایران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی دوره 13، شماره 1.
12
حافظ نیا، محمدرضا (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، انتشارات پاپلی، مشهد.
13
حافظ نیا، محمدرضا (1389)، قدرت و منافع ملی مبانی، مفاهیم و روشهای سنجش، انتشارات میرباقری، تهران.
14
حیدری، غلامحسن (1387)، نظام ژئوکالچر جهانی قرن بیستویکم و جایگاه، ایران مجموعه مقالات محیط امنیتی پیرامونی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
15
خلیلی، رضا (1395)، روابط ایران و عربستان در پرتو تحولات راهبردی منطقه و جهان، ماهنامه تخصصی مطالعات امنیت ملی، سال 4 شماره 43 و 44، تهران.
16
درایسدل و جرالد اچ بلیک (1374)، جغرافیای خاورمیانه و شمال افریقا، ترجمه دره میرحیدر مهاجرانی، انتشارات دفتر مطالعات سیاسی.
17
روشندل، جلیل (1384)، امنیت ملی و نظام بینالملل، انتشارات سمت، تهران.
18
زارعی، بهادر (1386) بوشهر در امنیت ملی ایران، نشر دادگستر.
19
زرقانی، سید هادی و اعظمی، هادی (1390)، تحلیل ملاحظات نظامی- امنیتی در آمایش و مکان گزینی مراکز و استقرارگاههای نظامی با تاکید بر استان خراسان رضوی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، تهران.
20
صادقی، حسین و احمدیان، حسن (1389)، «عربستان سعودی، از هژمونی نفتی تا رهبری منطقهای»، فصلنامه بینالمللی روابط خارجی شماره 3.
21
عزتی، عزت الله(1380)، ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم، تهران، انتشارات سمت.
22
عندلیب، علیرضا (1380) نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی ج.ا.ا، پیام سپاس، تهران.
23
فرجی راد، عبدالرضا (1395)، جزوه درسی منتشر نشده کلاس درس بنیانهای ژئوپلیتیک در روابط خارجی دانشگاه، تربیت مدرس.
24
کوهکن، علیرضا و نزاکتی، فرخنده (1393)، «دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی عربستان»، فصلنامه سیاست جهانی، شماره 3.
25
ماندل، رابرت (1377)، چهرههای متغییرامنیت ملی، ترجمه و انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
26
متقی، افشین (1394)، واکاوی زمینههای ناسازگاری در روابط ایران و عربستان بر پایه نظریه سازهانگاری، فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 12.
27
محمدی، محمدیار (1390)، «تاثیر موقعیت شبهجزیره عربستان بر گسترش اسلام»، فصلنامه تاریخ و تمدن اسلامی، شماره 3.
28
منصوری مقدم، محمد (1392)، «مولفههای هویت و تاثیر آن بر سیاست خارجی عربستان سعودی در قبال ج.ا.ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 72.
29
نادری نسب، پرویز (1389)، چالشهای روابط ج.ا.ایران و عربستان در منطقه، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 1، تهران.
30
نصری، قدیر (1395)، بازی همهچیز علیه ایران، با ورود از غرب، ماهنامه تخصصی مطالعات امنیت ملی، سال 4 شماره 43 و 44، تهران.
31
هاشمی و همکاران (1395)، «بررسی عوامل ژئوپلیتیکی عراق و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی، شماره 27.
32
یزدانی، عنایت و شیخون، احسان (1392)، «بررسی الگوهای رفتاری عربستان سعودی نسبت به نقش یابی ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی ایران در منطقه خلیجفارس»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 3، اصفهان.
33
Aghaei, D et al. (2009), Iran-Saudi Arabia relations; Major Challenges and Upcoming Choices, Politics Periodical (3).
34
Andalib, A. (2001), Basic Theory and Principles of Logistics of Border Areas of Islamic Republic of Iran, Tehran: Payam-e-Sepas Publication.
35
Azami, H. (2006), Geopolitical Weight and Regional Power System (Case Study: Southwestern Asia), Geopolitical Periodical (34).
36
Bahrami, M. (2006), Quran and National Security Issue, Quranic Studies Magazine (35 & 36).
37
Byman, D. (2016), Saudi Arabia-United States Cooperation in Fighting Terrorism (Froohar M. Trans.), National Security Studies Technical Periodical (43 & 44).
38
Drysdale, A and Blake, G. (1995), The Middle East and North Africa: A Political Geography (Mohajerani, D. Trans), Political Studies Office Publication.
39
Eftekhari, A. (2002), The Third Security Shock of September Eleventh. Strategic Studies Institute.
40
Ezzati, E. (2001), Geopolitics in Twenty first Century, Tehran: Samt Publication.
41
Faraji, A. (2016), Unpublished Pamphlet of the Course on Geopolitics Fundamentals in Foreign Policy, Tarbiat Modarres University
42
Goldstein, Joshuas. (1999), International Relations, NEW YORK: Longman.
43
Hafeznia, M and Romina, E. (2005), Changes in Iran-Saudi Arabia Relations and its Effect on Geopolitics of Persian Gulf. Geographical Studies Periodical (77).
44
Hafeznia, M et al. (2007), Analysis of Role of Population in Iran's Geopolitical Weight, Humanities Teacher Periodical (1).
45
ORIGINAL_ARTICLE
استراتژى ضد تروریسم اتحادیه اروپا در خاورمیانه و روابط با ایران
بروز بحران های منطقه ای و شکلگیری نوع جدید تروریسم در خاورمیانه و بدنبال آن سیل مهاجرت ها و پناهندگان به اتحادیه اروپا سبب شده تا نگاه کشورهای اروپایی به همکاری سیاسی- امنیتی با ایران به عنوان یکی از کشورهای باثبات و قدرتمند منطقه از اهمیت بسزایی برخوردار گردد. این مقاله نشان میدهدکه استراتژى ضد تروریسم اتحادیه اروپا منجر به تقویت روابط منطقه ای این اتحادیه با ایران در منطقه خاورمیانه و ضرورت شکلگیری نوعی روابط جدید ژئوپلیتیک شده است. بحث اصلی مقاله این است که عدم برخورداری کشورهای اروپایی از ابزارهاى عملى لازم در جهت هماهنگی و انسجام در مبارزه موثر با پدیده تروریسم به خصوص تروریسم تکفیری همچون داعش و القاعده، سبب شده تا اتحادیه اروپا با تمرکز بر سیاست «پیشگیری » از تهدیدات در منطقه به تقویت همکاری های منطقه ای به ویژه با ایران مانع از گسترش پدیده تروریسم از منطقه خاورمیانه به درون مرزهای خود در مناطق شرقی (شامات) و مناطق غربی (شمال آفریقا) شود. نویسنده نتیجه میگیرد که اعضای اتحادیه اروپا در روند اتخاذ راهبردهای ضد تروریستی، به تدریج تمایل بیشتری به افزایش سطح همکاریهای خود با ایران در بخشهای امنیتی، سیاسی، اقتصادی و انرژی پیدا کرده اند.
https://cmess.sinaweb.net/article_147675_3f666f206872bbb66fcd186d3480e169.pdf
2018-09-23
125
147
استراتژی پیشگیری
تروریسم داعش
اتحادیه اروپا
سیاست خارجی
رامسین
بیت جم
bitejam@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد رشته روابط بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران. ایران
AUTHOR
برزگر، کیهان (1396)، «اضطرار ژئوپلیتیک و شکلگیری برجام»، روزنامه دنیای اقتصاد، دوشنبه 28 اسفند ماه.
1
بیت جم، رامسین (1395)، «راهبرد ضد تروریسم اتحادیه اروپا – تصمیمات اتخاذ گردیده از سوی شورای اروپا»، مقاله ارایه شده در سمینار سازمانهای بینالمللی.
2
خالوزاده، سعید (1382)، ارزیابی تحلیلی روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپایی، کتاب اروپا (2)، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر تهران.
3
خیبری، کابک، (1385)، «استراتژی اتحادیه اروپا در مبارزه با تروریسم»، گزارش راهبردی معاونت پژوهشهای روابط بینالملل، مرکز تحقیقات استراتژیک مصلحت نظام، شماره 8.
4
مشیرزاده، حمیرا و فاطمه صلواتی، (1392)، «جهان اسلام، دیگری بنیادگرا و اسطوره آرمان آمریکایی در سیاست خارجی آمریکا» فصلنامه روابط خارجی، سال پنجم، شماره 1.
5
گفتگوی اختصاصی نویسنده مقاله با سفیر ایتالیا در تهران، جناب آقای مائورو کونچاتوری، مورخ 25 تیرماه 1397.
6
Cesaretti, Robert. (2005), "Combatting Terrorism in the Mediterranean", NATO.
7
Exclusive interview of the author of present article on 22nd of June 2018 with H.E.Mauro Conciatori, Ambassador of Italy to Tehran.
8
Franssen, Herman. (2008), A Review of U.S. Unilateralism Sanctions against Iran, http//: www.Irantrade.Org/Update/News/Aspid-2448.
9
Intervention of Federica Mogherini on December 2017 at the opening ceremony of MED 2017 Assembly at Rome translated in to Persian by the author of the present article.
10
Rumelili, Bahar (2004), “Constructing identity and relating to difference: understanding the EU’s mode of differentiation, Review of International Studies, N.30.
11
Snyder, R. and G.D. Pruitt, (1969), Theory and Research on the Causes of War, New Jersey, Arentice-Hall.
12
www.euc.com/eudocuments/22 feb/2003
13
ORIGINAL_ARTICLE
نسبت اندیشه و عملکرد سیاسی اخوان المسلمین مصر (2013 - 2012 )
اخوان المسلمین یکی از بزرگترین و بانفوذترین جنبش های اسلامی است که پس از خیزش مردمی مصر در سال 2011 ، نخستین بار به رهبری محمد مرسی توانست از طریق شیوه دموکراتیک به قدرت برسد؛ اما این قدرت بیش از یک سال دوام نداشت. این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که چه نسبتی بین اندیشه اخوان المسلمین مصر و کنش سیاسی آنها وجود دارد. یافته های تحقیق نشان میدهد که اخوان پس از کسب قدرت و روبرو شدن با واقعیت های موجود و بنابر شرایط جدید تا حدود زیادی در اندیشه، ارزشها و هنجارها و انگاره های هویت ساز خود در جهت حفظ و تثبیت قدرت تجدیدنظر کرده و درنتیجه هویت و منافع جدیدی برای خود تعریف کرده که برخلاف مولفه های اصلی و بنیادین شکلدهنده اخوان، نهایتا به یکی از عوامل ناکامی حکومت اخوان تبدیل شده است. البته باید توجه داشت که هویت و منافع جدید اخوان، دارای قرائتی متفاوت از هویت گفتمانی پیشین این جنبش بوده که تناقض سیاسی یاد شده نهایتا منجر به عدم انسجام سیاسی، کاهش مشروعیت حاکمیت مرسی و ناکامی حکومت اخوان شده است.
https://cmess.sinaweb.net/article_147676_633c9b5f5fd092d6d61ac135e3b97c65.pdf
2018-09-23
149
177
اخوا ن المسلمین
عمل گرایی
قدرت
اندیشه سیاسی
سازه انگاری
مصر
هادی
آجیلی
hadiajili@yahoo.com
1
استادیار روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی. تهران ایران
AUTHOR
مهدی
بیکی
2
دکتری روابط بین الملل از دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. ایران
AUTHOR
آقا بخشی، علی (1374)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، مرکز اطلاعات مدارک علمی ایران.
1
ابراهیم، محمد و دیگران (1385)، اخوان المسلمین مصر، تهران: اندیشهسازان نور.
2
امرایی، حمزه (1383)، انقلاب اسلامی و جنبشهای اسلامی معاصر. تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
3
احمدی، حمید (1390)، جامعهشناسی جنبشهای اسلامی، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
4
باقری دولتآبادی، علی (1393)، از هاشمی تا روحانی بررسی سیاست خارجی ایران در پرتو نظریه سازهانگاری، تهران: انتشارات تیسا.
5
بشیریه، حسین (1384)، آموزش دانش سیاسی (مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی)، ج پنجم، تهران: نگاه معاصر.
6
پورحسن، ناصر (1392)، ارزیابی عملکرد دولت اخوان المسلمین مصر در قبال مسئله فلسطین، فصلنامه فلسطین شماره 21-20.
7
تاجیک، محمدرضا (1377)، غیریت و هویت، فصلنامه متین، شماره 1.
8
خامه یار، عباس (1390)، ایران و اخوان لمسلمین: عوامل همگرایی و واگرایی از پیدایش تا 1991. تهران: موسسه مطالعات اندیشهسازان نور.
9
خواجویی، محمد (1392)، «روابط مصر و ترکیه روی شیب نزولی» ، ایسنا، زیر:http://www.irna.ir/html/1392/13920431/80746659.htm
10
صادقی اول، هادی؛ چیتسازیان، محمدرضا (1392) رویکرد اخوان المسلمین در قبال فرایند دموکراسی در مصر، پژوهشنامه ایرانی سیاست بینالملل، سال اول، شماره 2.
11
صدیقی، کلیم (1375)، مسایل نهضتهای اسلامی، ترجمه سید هادی خسروشاهی، انتشارات موسسه اطلاعات تهران.
12
عطایی عبدالله، قاسمی بهزاد (1393)، «بسترهای تاریخی تحول گفتمان سیاسی اخوان المسلمین مصر با تاکید بر مسئله نظام سیاسی»، فصلنامه پژوهشنامهی تاریخ اسلام، سال چهارم، شماره شانزدهم.
13
علیخانی و همکاران، علیاکبر (1384)، اندیشه سیاسی در جهان اسلام، تهران: پژوهشکده علوم انسانی.
14
قاسمی، بهزاد (1394)، اخوان المسلمین مصر و تجربه نظام سیاسی، موسسه مطالعات اندیشهسازان نور، چاپ اول.
15
عوض پور، مهدی (1392)، «ریشهها و پیامدهای برکناری محمد مرسی»، اندیشکده راهبردی تبیین، مشاهده شده در تاریخ 6/4/95
16
عزیزی، شهاب و کاظمی، علیاصغر (1397)، اخوان المسلمین مصر در قدرت و دلایل ناکامی سیاسی، سیاست جهانی، دوره هفتم شماره اول.
17
فوزی یحیی، پایاب، بهروز (1390)، «مقایسه تطبیقی اشتراکات و افتراقات اندیشه سیاسی جنبش اسلامی سنی اخوان المسلمین در مصر و جنبش اسلامی شیعی در ایران»، فصلنامهی شیعه شناسی، سال نهم، شماره 36.
18
مطلبی، مسعود و اخلاقیان سمیه، (1394)، «بررسی سازهانگارانه تاثیر اخوان المسلمین مصر بر روابط دوجانبه مصر و اسراییل پس از بهار عربی (2011 تاکنون)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، شماره پانزده.
19
محمودیان، محمد (1391)، جنبش اخوان المسلمین آینده سیاست خارجی مصر، مطالعات راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، سال پانزدهم، شماره 55.
20
محمدنیا، مهدی (1393)، سازهانگاری کلیگرا: یک رهیافت جامع برای توضیح رفتارهای سیاست خارجی ایران، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره اول.
21
مرادی، مجید (1381)، «دولت در اندیشه سیاسی البنا»، مجله اندیشه سیاسی، شماره نوزدهم.
22
ملائکه، سیدحسن، حسینی، سید محمدامین (1395)، «علل شکست اخوان المسلمین در برپایی حکومتی باثبات در مصر»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بینالمللی، شماره 27.
23
معینی علمداری، جهانگیر (1391)، «پراگماتیسم و تحقیق در علوم سیاسی»، فصلنامهی سیاست، مجلهی دانشکدهی حقوق و علوم سیاسی، دورهی 42، شمارهی 2.
24
واعظی، سیدمحمود (1391)، بحرانهای سیاسی و جنبشهای اجتماعی در خاورمیانه؛ نظریهها و روندها، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
25
صبانیوز، بررسی علت شکست اخوان المسلمین و مرسی
26
http://sabernews.com/shownews.php?idnews=20167 مشاهده شده در تاریخ 12/6/95
27
البنا، حسن، (هـ 1433)، مجموعه رسایل، چاپ اول، قاهره، دار الصحوه.
28
سلامه، معتز (2012)، «محددات العلاقات المصریه السعودیه فی المجال الخلیجی»، ملف الأهرام الإستراتیجی.
29
سماح، حسن (2012) الدکتور أحمد عکاشه: المصریون یصنعون من «مرسى» فرعوناً جدیداً
30
السویدی جمال سند، (2015)، السراب، مرکز الإمارات للدراسات والبحوث الاستراتیجیه.
31
صالح، فرحان (2015)، حول تجربه الاخوان المسلمین من جمال عبدالناصر الی عبدالفتاح السیسی، الهیئه المصریه العامه للکتاب.
32
قرضاوی، یوسف، (2013)، الدین و السیاسه، چاپ دوم، قاهره، دار الشروق.
33
عبدالجواد، محمد السید و غیطانی، ابراهیم، (2012) «قراءه فی ملفات العلاقات الاقتصادیه المصریه السعودی»، المصری الیوم، الرابط:http://www.almasryalyoum.com/node/1978811
34
عزمی، اکرم (2012)، «حقیقه الدور السعودی فى المنطقه ومحاولات إجهاض الثوره المصریه»، فیسبوک، الرابط:https://www.facebook.com/akram.azmi
35
غیطاس، جمال محمد (2014) مصر فی زمن الاخوان: وصف بالبیانات والمعلومات، المرکز العربی للبحوث والدراسات.
36
العنانی، خلیل (2007)، اخوان المسلمون فی مصر: شیخوخه تصارع الزمن، القاهره، مکتبه الشروق الدولیه.
37
شمس، محمد، (2013)، «مناورات الثوره المضاده فی (تبوک)»، مجله الحجاز، الرابط:http://www.alhejazi.net/seyasah/0112702.htm
38
لباد، مصطفی، (2012)«المکشوف والمستور فی العلاقات المصریه -السعودیه: سلاح المساعدات المالیه الفتاک»، موقع آراء، الرابط:http://www.araa.com/opinion/4688
39
Al-kurdi, J. (1990), The Muslim Brotherhood and democracy, conference transformed to confrontation, Liwa al-islam.
40
Rubin, Barry. (2012), Understanding the Muslim Brotherhood, Foreign
41
Policy Research Institute, Vol3, No2.
42
Jeffrey T Checkel, (1998), “The constructivist turn in international relations theory” World Politics – Vol.50, No.2, January.
43
Reus-Smit, C.(2001),”Constructivism”In Burchill,Linklater.et al.
44
Krasner, s(2000), ”War, Hotel Fires, and Plance Crashes.”Review of International studies,26:131-36.
45
Ruggie, J.G. (1998), Constructing the World Polity: Essays on International Institiutionalization. London and New York: Routledge.Egypt From Tahrir to Transition, DECEMBER, 2011
46
http://www.gallup.com/poll/157046/egypt-tahrir- transition.aspx?g_source=egypt&g_medium=search&g_campaign=tiles (last accessed 2015/08/25).
47
. Rosen. Stephen Peter. (2010), An Empire, If You Can Keep It, National
48
Interest, spring.
49
Scarborough, Rowan (2012), "Muslim Brotherhood Inherits U.S. War Gear", The Washington Times, December 6.
50
Vidino, L. (2011), Egyptian crosscurrents: the Muslim Brotherhood and democracy on the Nile. Homeland Security Policy Institute.
51
Moussalli, Ahmad (2009), Wahhabism, Salafism and Islamism: Who Is the Enemy? www.conflictsforu. org. (last accessed 2015/08/25).
52
Wendt, Alexander (1994), ‘Collective Identity Formation and the International State’, American Political Science Review, Vol. 88, No. 2.
53
Zollner, B. (1989), Representatives of the Muslim Brotherhood respond to the governments report. Liwa Al-Islam.
54